محمدحسن نجفی - دانشیار گروه پریودانتیکس، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد
مرتضی طاهری - دانشیار گروه پریودانتیکس، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد
هوشنگ رفعت پناه - دانشیار گروه ایمونولوژی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد
امیر معین تقوی - استاد گروه پریودانتیکس، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد

مقدمه: پریودنتیت مزمن یک بیماری عفونی است که منجر به آماس در بافت های حمایت کننده دندان، از دست رفتن اتصالات به صورت پیشرونده و تحلیل استخوان می گردد. روند تخریبی در نتیجه عدم تعادل بین آنزیم های تجزیه کننده مثل MMP ها (Matrix metalloproteinase) و مهارکننده های آنها می باشد. این عدم تعادل همچنین می تواند با آنزیم های تجزیه کننده دیگر مثل سیستئین پروتئیناز لیزوزومال، کاتپسین ها و مهارکننده های آنها (سیستاتین ها) اتفاق بیفتد. سیستاتین C پروتئینی است که فعالیت سیستئین پروتئیناز خارج سلولی را در شرایط التهابی کنترل می کند. از آنجا که سیستاتین C یک مهارکننده سیستئین پروتئیناز است و در پریودنشیوم ملتهب می تواند نقش پیشگیری و محافظتی داشته باشد، در این مطالعه به بررسی میزان سیستاتین C موجود در بزاق تام در افراد سالم و افراد دارای بیماری پریودنتیت مزمن پرداخته شد. مواد و روش ها:در این مطالعه Case-Control، تعداد 26 بیمار مبتلا به پریودنتیت مزمن انتخاب شدند. تمامی بیماران دارای پاکت با عمق حداقل 6 میلیمتر، در حداقل 8 محل خونریزی حین پروبینگ (BOP)، از دست رفتن چسبندگی لثه ((AL و اندکس پلاک بالا بودند. گروه کنترل شامل 26 نفر در همان رده سنی با پریودنشیوم سالم بودند. در تمام افراد، نمونه بزاق تام غیرتحریکی جمع آوری شد. میزان سیستاتین C بزاقی به روش الیزا (ELISA) اندازه گیری شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از t-test و آزمون مدل خطی عمومی (General linear model) استفاده شد. یافته ها: میزان سیستاتین C بزاقی در گروه بیماران، بیشتر از گروه سالم بود، اما از نظر آماری تفاوت معنی داری نداشت (24/0=P). آنالیز آماری نشان داد که علاوه بر این که سن و جنس بر میزان سیستاتین C بزاقی موثر بوده است، اثر متقابل نیز وجود داشت. در جنس مونث با کنترل متغیر سن، میزان سیستاتین C بزاقی در گروه بیمار به طور معنی داری بیشتر از گروه سالم بود. (036/0=P) در حالی که در جنس مذکر این تفاوت از نظر آماری معنی دار نبود. نتیجه گیری: اندازه گیری سطوح سیستاتین C بزاقی می تواند بعنوان مارکری در پریودنتیت مزمن در افراد مونث در نظر گرفته شود.

اتین C, بزاق, پریودنتیت مزمن