مجتبی کریمایی طبرستانی - دکترای مهندسی آب، دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست، دانشگاه صنعتی امیرکبیر(پلی تکنیک تهران)
امیررضا زراتی - استاد هیدرولیک دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست، دانشگاه صنعتی امیرکبیر(پلی تکنیک تهران)

در مطالعه حاضر تاثیر زمان وقوع اوج سیلاب بر آبشستگی دور پایه پل بررسی شده است. بر این اساس هیدروگراف هایی با زمان تداوم یکسان ولی زمان وقوع اوج متفاوت در آزمایشگاه تولید شد. علاوه بر این هیدروگراف هایی با دو اوج متوالی با شدت جریان های متفاوت در شرایط اوج مورد بررسی قرار گرفت. در هر آزمایش، مشخصات حفره آبشستگی در پلان و پروفیل طولی و همچنین تغییرات زمانی عمق آبشستگی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد برای هیدروگراف های با زمان تداوم ثابت، زمان وقوع دبی اوج سیلاب تاثیر ناچیزی بر عمق آبشستگی نهایی دارد، ولی این زمان بر توسعه زمانی آبشستگی موثر است. همچنین برای هیدروگراف های با دو اوج متفاوت و زمان تداوم یکسان نیز زمان وقوع اوج ها بر توسعه زمانی عمق آبشستگی موثر بوده، ولی تاثیر ناچیزی بر عمق آبشستگی نهایی دارد. نکته دیگر اینکه به علت زمان تداوم کوتاه بعضی از هیدروگراف های مورد مطالعه و عدم تعادل حفره آبشستگی، مقداری از رسوبات در داخل حفره آبشستگی نشست می کند و در نتیجه بعد از عبور هیدروگراف جریان، اندکی عمق آبشستگی کاهش می یابد که مقدار آن در بدترین حالت در حدود 5 درصد عرض پایه می باشد. در ادامه تغییرات زمانی عمق آبشستگی برای هیدروگراف های مورد مطالعه در تحقیق حاضر، با استفاده از مدل هیدروگراف پله ای و استفاده از روابط برآورد نرخ آبشستگی در شرایط جریان دائمی محاسبه شد. نتایج محاسبات نشان داد که در بهترین حالت محاسبه عمق آبشستگی نهایی با استفاده از مدل هیدروگراف پله ای با خطای متوسطی در حدود 10 درصد همراه می باشد.

آبشستگی, پایه پل, هیدروگراف سیل, زمان وقوع اوج سیلاب, مدل هیدروگراف پله ای