سیدمهدی سجادی - مربی دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایلام
شهرام سمیعی - مربی مرکز تحقیقات سازمان انتقال خون ایران
مریم خیراندیش - استادیار مرکز تحقیقات سازمان انتقال خون ایران
زهرا عطایی - کارشناس آزمایشگاه، سازمان انتقال خون ایران

سابقه و هدف : عامل سیزده انعقادی خون یک ترانس گلوتامیناز با ساختاری تترامری است که از دو زیرواحد پیش آنزیمی مشابه (عامل سیزده A) و دو زیرواحد پروتیینی ناقل (عامل سیزده B) تشکیل شده است. علاوه بر جهش های شناخته شده ، چندشکلی هایی نیز در توالی آمینواسیدی عامل سیزده A شناخته شده اند. یکی از این چندشکلی ها، چندشکلی شایع گوانین به تیمین است که منجر به جایگزینی والین به لوسین در فاصله ی 3 آمینواسیدی جایگاه فعال شدن ترومبین (آرژینین 37 -گلیسین 38 ) در زیرواحد A می شود. چندشکلی والین 34 لوسین عامل س یزده در قفقازی ها فراوانی بالاتری دارد اما کمترین فراوانی آن در ژاپنی ها دیده شده است . تاکنون گزارشی از فراوانی این چندشکلی در جمعیت ایرانی ارایه نشده است . به همین منظور با استفاده از روش PCR-RFLPبرای اولین بار فراوانی چندشکلی والین 34 لوسین عامل سیزده در جمعیت بیماران ایرانی مورد بررسی قرار گرفت.مواد و روش ها: مطالعه ی انجام شده از نوع توصیفی می باشد. تعداد 213 بیمار مراجعه کننده به آزمایشگاه مرکزی سازمان انتقال خون (تهران)در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفتند . پس از استخراج DNA ژنوتیپ های این چند شکلی با روش RFLP و در حضور آنزیم محدودکننده شناسایی گردیدند. تجزیه و تحلیل آماری یافته های به دست آمده با نرم افزار SPSS11/5 و آزمون کای اسکویر انجام شد. نتایج : فراوانی چندشکلی در بیماران 24/4 درصد شامل 22/06 درصد هتروزیگوت و 2/34 درصد هموزیگوت با فراوانی 13/07 درصد از آلل لوسین به دست آمد. بین فراوانی این چندشکلی و جنس ارتباط معنیداری دیده نشد.نتیجه گیری: فراوانی بالاتر چندشکلی وا لین 34 لوس ین عامل س یزده در بیماران ترومبوتیک ایرانی نسبت به فراوانی قبلی گزارش شده درکشورهای آسیایی تاییدی بر ناهمگونی نژادی این چندشکلی است. ضمن این که بروز این چندشکلی تحت تاثیر جنس قرار ندارد.

چندشکلی ، عامل سیزده، ترومبوز