موسی صاحبقرانی - دانشیار، گروه فارماکولوژی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران
علیرضا پرتوآذر - دانشجوی مقطع دکترای تخصصی، گروه نانو تکنولوژی، دانشکده فناوری های نوین، دانشگاه علوم پزشکی تهران
سیدوحید شتاب بوشهری - دکترای تخصصی سم شناسی، گروه فارماکولوژی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران
علی احدی - کارشناس ارشد، گروه فیزیولوژی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران

سابقه و هدف: امروزه روش های مختلفی جهت تشخیص فوری و دقیق اعتیاد به مواد مخدر توصیه می گردد. از آن میان می توان به روش های غربالی و آزمون های تاییدی اشاره نمود. گزارشات متعددی مبنی بر تاثیر احتمالی قرص های ضد بارداری خوراکی (OCP) بر افزایش کلیرانس و دفع مورفین وجود دارد. هدف از انجام این مطالعه ارزیابی دقیق اثر داروهای OCP بر دفع مورفین و اهمیت بالینی آن است. مواد و روش ها: در این مطالعه دو روش تجویز مزمن مورفین (تولرانس و وابستگی ) مورد استفاده قرار گرفت. همچنین دو داروی هورمونی استروژن (10mg/kg) و پروژسترون (20mg/kg) دو روز قبل و همزمان با تجویز مورفین در هر دو روش به حیو انات تزریق گردیدند. سپس نمونه های ادراری (با توالی 6 ساعته ) به مدت 24 ساعت گرفته شد. و از روش HPLC به منظور شناسایی و اندازه گیری کمی مورفین در ادرار موش صحرایی استفاده شد. نتایج با استفاده از آزمون آماری اندازه گیری مکرر (Repeated Measures ANOVA) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج: این مطالعه نشان داد که متابولیسم مورفین 6 و 12 ساعت بعد از قطع مورفین در مقایسه با گروه کنترل افزایش می یابد، در حالی که 18 و 24 ساعت بعد از قطع تجویز مورفین تفاوت معنی داری دیده نمی شود. نتیجه گیری : نتایج فوق بیان گر آن است که تاث یر هورمون های استروژن و پروژسترون بر متابولیسم و دفع مورفین گذرا بوده و در نهایتدفع مورفین کونژوگه در دو گروه دارو و کنترل به یک اندازه می رسد. لذا، در مصرف داروهای ضد بارداری به لحاظ بالینی تاثیر قابلتوجهی بر آزمون های تشخیص اعتیاد ندارند و نمی تواند به عنوان تقلب در آزمون های تشخیص اعتیاد محسوب گردد.

مورفین، اعتیاد، وابستگی، تحمل دارو، استروژن ها، پروژسترون، موش صحرایی