فرناز خدابخش - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه بیوتکنولوژی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان
سنبل ناظری - استادیار، گروه بیوتکنولوژی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان
محمدعلی آموزگار - استادیار، گروه بیوتکنولوژی، دانشکده علوم، دانشگاه تهران
غلامرضا خداکرمیان - دانشیار، گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان

سابقه و هدف: فلزات سنگین اثرات سمی برای انسان، حیوانات و حتی گیاهان دارند و جهت زدودن آنها از محیط زیست علاوه بر روش های فیزیکوشیمیایی، از روش های بیولوژیک نیز استفاده می شود. برخی باکتری ها در تجزیه زیستی این فلزات سنگین موثرند. در این پژوهش مقاومت باکتری های دریاچه شور آران و بیدگل نسبت به فلزات سنگین مورد مطالعه قرار گرفت. مواد و روش ها: هفت نمونه گرفته شده از دریاچه به محیط ونتوزا برده شدند. کلونی های جدا شده ابتدا جهت بررسی مقاومت بر نیکل به محیط حاوی نیکل برده شده و سپس باکتری مقاوم جدا شده به محیط های حاوی سایر فلزات سنگین منتقل شدند. بررسی های بیوشیمیایی، مورفولوژیکی و فیلوژنتیکی بر اساس تعیین توالی ژن 16SrDNA جهت شناسایی دقیق جنس و گونه باکتری انجام گردید. همچنین، جهت تعیین ارزش بیوتکنولوژیکی باکتری، توانایی آن در تولید برخی آنزیم ها بررسی شد. نتایج: از 46 ایزوله باکتری نمک دوست جدا شده از دریاچه، یک ایزوله باکتری با قابلیت رشد در محدوده نمک 10-2/5 درصد، با تحمل بالا نسبت به نیکل و سایر فلزات سنگین، از نظر ژن 16SrDNA تعیین توالی گردید که مقایسه آن با بانک ژن نشان دهنده شباهت 98 درصدی ایزوله مذکور با Salinovibrio Costicola بود. این باکتری قابلیت تولید آنزیم های متعدد از جمله سلولاز، آمیلاز و ا ستراز را دارا بود. نتیجه گیری: در این مطالعه میکروارگانیسم مقاوم به فلزات سمی و با قابلیت استفاده در پاک سازی محیط های آلوده به نیکل و نیز قابلیت تولید آنزیم های صنعتی در دریاچه نمک آران و بیدگل شناسایی و جداسازی شد.

فلزات سنگین، باکتری نمک دوست نسبی، نیکل، ژن 16SrDNA