اعظم صفری - دانشجوی دکتری تخصصی پژوهشی بیولوژی سلولی و مول کولی ، مرکز تحقیقات علوم تشریح، دانشگاه علوم پزشکی کاشان
مصطفی اکبرزاده خیاوی - دانشجوی کارشناسی ارشد ژنتیک، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر
محمد رعایایی اردکانی - دانشیار، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید چمران اهواز
حسین معتمدی - دانشیار، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید چمران اهواز

سابقه و هدف: بیوسورفکتانت ها، مولکول های دوگانه دوست منحصربه فردی هستند که کاربرد وسیعی در حذف آلودگی های آلی وفلزی محیط زیست دارند. هدف از این مطالعه جداسازی میکروارگانیسم های تولیدکننده بیوسورفکتانت و تعیین خواص موثر بر سطحمتابولیت های تولید شده توسط آنها می باشد.مواد و روش ها: این مطالعه بر روی 3 منطقه ساحل ی دریای خزر در بابلسر طی سال 1386 انجام شد. در غربال گری اولیه، اثبات تولید بیوسورفکتانت، به صورت کیفی، با مشاهده چشمی ایجاد امولسیون نفت در محیط کشت و تولید همولیز در محیط کشت آگار خون دار بود. در غربال گری ثانویه، کاهش کشش سطحی به عنوان معیار تولید بیوسورفکتانت، با استفا ده از دستگاه اندازه گیری کشش سطحی به صورت کمی تعیین شد . توانایی مصرف انواع آلاینده های هیدروکربنی محیط توسط سویه جدا شده با اندازه گیری کشش سطحی، به عنوان معیار تولید بیوسورفکتانت بررسی گردید.نتایج : از 10 سویه باکتریایی جدا شده یک سویه قادر به تولید بیوسورفکتانت در مقیاس بالا بود. باکتری غربال شده تحت عنوانCaspian Petroleum A1) CPA1) نامگذاری گردید. بر اساس آزمون های بیوشیمیایی این سویه در دسته کوکسی های گرم منفی هوازی، خانواده نایسریاسه و جنس اسنیتوباکتر طبقه بندی گردید . از میان ترکیبات هیدروکربنی مورد بررسی، گازوییل و نفت خام به - عنوان منبع کربن و انرژی توسط این سویه مورد استفاده قرار گرفته و باعث کاهش کشش سطحی محیط کشت به ترتیب از 71 به 39 و 42 میلی نیوتن/متر شد.نتیجه گیری: در این مطالعه سویه CPA1 به عنوان باکتری تولیدکننده بیوسورفکتانت با قابلیت تجزیه گازوییل، نفت خام، نفتالن و آنتراسن به عنوان عمده ترین ترکیبات هیدروکربنی آلوده کننده محیط، جداسازی و شناسایی شد.

جداسازی، بیوسورفکتانت، کشش سطحی، دریای خزر