محمد افروغ - استادیار دانشگاه اراک، پردیس هنر، گروه فرش

یکی از مهمترین و متفاوت ترین اقشار جامعه ایرانی، ایل ها و عشایر است و زنان رنگ و بوی حیاتی ایلی و عشایری است. زنانی که خود بخشی از هویت ایلی و عشایری هستند و در آفرینش و ماندگاری هویت هنری اقوام، سهمی موثر و انکارناپذیر دارند. ازاین رهگذر، آفرینش هنرهای بومی، ایلی و عشایری که از آن به دست بافته ها یاد می شود، بخشی مهمی از هویت هنری قومی و ایلی است. دست یافته های ایلی و عشایری یرآیند و بازتایی از احساس، اندیشه، باورها و آرمان ها زنان هنرمند، در سایه جهان بینی شخصی و جمعی است که با بیانی رمزی و نمادین و در قالب طرح ها و نقش های انتزاعی، تجریدی، رنگ های بومی و طبیعی به صورت ذهنی و یه کمک قوه ی خیال در جهت مرتفع کردن نیازهای زندگی، آفریده می شوند. چوقا، یرجسته ترین پوشاک و بالاپوش ایل وعشایر بختیاری و بخشی از هویت هنری و قومی اس که توسط زنان ایل بافته می شود. به زعم بسیاری ازصاحب نظران فرهنگ بختیاری، طرح و رنگ های چوقا بازتاب سنت ها، اندیشه ها و باورهای فردی و قومی بختیاری است که به زبانی نمادین نمودار می شود. این بالاپوش اصیل، سنتی و قومی دارای ظرفیت و استعداد نهفته کارآفرینی با حفظ اصالت و بر مبنای ایجاد خلاقیت و نوآوری در کاربرد بر اساس نیازهای جامعه امروز است. در این مقاله ضمن توصیف و بازتاب بخشی از فعالیت های زنان عشایر بختیاری، به مطالعه، بررسی، تحلیل و توصیف فعالیت هنری زنان یعنی بافت انواع دست یافته ها و به طور خاص چوقا و ابعاد هنری و نمادین آن پرداخته می شود. پژوهش حاضر از نوع بنیادین و روش تحقیق نیز توصیفی- تحلیلی است. روش گردآوری اطلاعات هم به صورت توامان میدانی و کتابخانه ای است.

ایل بختیار، زن، دست یافته ها، هویت، چوقا، طرح، نقش