محمدحسین جعفری - مربی، گروه مهندسی عمران، دانشگاه علمی کاربردی شهرداری اندیمشک، اندیمشک، ایران
احسان رشیدی پور - مربی، گروه مهندسی عمران، دانشگاه علمی کاربردی شهرداری اندیمشک، اندیمشک، ایران

شیوه های متعددی را می توان برای برآورد میزان مصالح رودخانه ای درشت دانه و ریزدانه می توان برگزید. مهمترین این شیوه ها استفاده از مدل های فیزیکی، ریاضی و یا هر دو آنهاست که مدل های ریاضی بدلیل هزینه های نازل و سرعت تحلیل نسبت به مدل های فیزیکی رایج تر و سهل الوصول تر و معمول تر می باشد. به همین دلیل استفاده از مدل ریاضی در این پژوهش دراولویت قرار گرفته تا ضمن تسریع در روند تجزیه و تحلیل داده ها هزینه نسبتا کمتری نیز لازم می باشد. مدل های ریاضی زیادی جهت محاسبه بار رسوب سدها به کار می روند که از این میان SRH-1D دارای قابلیت های نسبتا مناسبی برای برآورد رسوب و شبیه سازی روند رسوب شویی در آبراهه ها و رودخانه ها دارد. مدل SRH-1D یکی از این مدل های ریاضی تجاری که کارشناسان علم هیدرولیک را برای شبیه سازی جریان آب و انتقال رسوبات در رودخانه های آبرفتی یاری می دهد. یکی از مولفه های جالب مدل SRH-1D توانمندی آن در شبیه سازی شرایط جریان و رسوب در حالت غیر ماندگار می باشد که این امر به خصوص در شرایط رسوب شویی و باز شدن دریچه امری ضروری در شبیه سازی می باشد و همچنین رسوب شویی را به صورت شبه دوبعدی انجام می دهد، لذا با توجه به چنین ویژگی های شاخص و صفات ممیزه این مدل آن را در زمره مناسب ترین چارچوب های تحلیلی برای مطالعه ی عوامل و عناصر مهندسی رودخانه به طور عام و روند رسوب شویی و انتقال مصالح رودخانه ای به طور خاص می باشد. در این مقاله برآن شدیم که طی یک دوره 8 ساله روند عملیات رسوبگذاری را در مخزن سد دز نشان دهیم و آینده مرفولوژی مخزن سد دز همچنین عوامل موثر بر این پدیده ها و پیشنهادات فنی در این راستا را بررسی کنیم.

رسوب شویی، مدل SRH-1D, Sedimentation, Flushing