مرتضی صمدیان - دانشجوی دکتری علوم و مهندسی منابع آب، دانشگاه تبریز
یوسف نبی پور - دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه ارومیه
میرعلی محمدی - دانشیار مهندسی گروه عمران (هیدرولیک و مکانیک مهندسی رودخانه)، دانشکده فنی دانشگاه ارومیه
حسن اکبریان - دانشجوی دکتری سازه های آبی، دانشگاه ارومیه

امروزه بهره گیری از قابلیت مدلهای هیدرولوژیکی به منظور همانندسازی اثرگذاریهای فعالیتهای مدیریتی، در فرآیند تصمیم گیری نقش تعیین کننده ای به خود گرفته است. در این مطالعه با توجه به اهمیت ارزیابی تاثیر اقدامات آبخیزداری بر روی زمان تمرکز و شماره منحنی، از شاخص دبی اوج سیلاب استفاده شده است. در ادامه برای کمی کردن تاثیر این اقدامات از شبیه سازی جریان با مدل هیدرولوژیکی HEC-HMS برای تعیین پاسخ حوضه در برابر رگبارهای طرح با اعمال تغییرات ایجادشده در ورودیهای مدل اقدام به همانندسازی رفتار سیلاب برای بارشهای با دوره بازگشتهای 2، 5، 10، 25 ، 50 و 100 ساله در چهار سناریوی قبل از عملیات آبخیزداری (S1) و بعد از عملیات آبخیزداری (S2) و همچنین بررسی در دو اولویت اجرایی S3) و (S4 در سطح حوضه گردید. نتایج نشان داد که انجام عملیات بیولوژیکی و مکانیکی، به طور میانگین باعث کاهش مقدار دبی اوج سیلاب در حدود 34/24 درصد در دوره بازگشتهای مختلف گشته و در دو اولویت بررسی شده برای اجرا نیز میزان کاهش مقدار دبی اوج سیلاب به طور میانگین 16/26 درصد (اولویت اول) و 21 درصد (اولویت دوم) به دست آمد. همچنین مشاهده گردید با افزایش دوره بازگشت، تاثیر اقدامات آبخیزداری بر دبی اوج سیلاب کاهش یافته که کاملا معید تاثیر اقدامات بیولوژیکی بیشتر بر دبیهای با دوره بازگشت کمتر بوده و از طرفی در دبیهای بالا پوشش گیاهی نقش بازدارندگی کمتری داشته و اقدامات مکانیکی و سازهای نیز تا دبیهای 25 و 50 ساله موثر است.

آبخیزداری، مدل هیدرولوژیکی، HEC-HMS، اولویتبندی، دوره بازگشت، دبی اوج سیلاب.