المیرا محمدوند - دانشگاه گیلان
کیانوش مرادی - گروه زراعت و اصلاح نباتات. دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان
جعفر اصغری - دانشگاه گیلان. دانشکده علوم کشاورزی

سابقه و هدف: مواد افزودنی با افزایش کارایی علف کش های برگ مصرف امکان بهینه سازی میزان مصرف علف کش ها در راستای کاهش هزینه و اثرات نامطلوب آنها را فراهم می سازند. افزایش کارایی علف کش ها در راستای کنترل موثر علف های هرز به ویژه در دزهای پایین تر علف کش دارای اهمیت بسیار است و می تواند به عنوان راهکاری در راستای کاهش مصرف علف کش ها مدنظر قرار گیرد. روغن های گیاهی به عنوان یکی از انواع مواد افزودنی به سبب سمیت و خطرات کمتر، بوم سازگاری و تجدید و تجزیه پذیری طبیعی مورد توجه بیشتری قرار گرفته اند. اثر انواع مواد افزودنی در کاهش یا افزایش اثر علف کش بسته به نوع، ویژگی ها و فرمولاسیون علف کش ها، گونه های علف هرز و شرایط محیطی متفاوت است؛ از این رو یافتن ماده افزودنی مناسب برای هر علف کش نیازمند انجام آزمایش های مزرعه ای است. بنابراین در این تحقیق اثر افزودن روغن ولک و برخی روغن های گیاهی به علف کش نیکوسولفورون (کروز) مورد ارزیابی قرار گرفت. مواد و روش ها: مطالعه مزرعه ای به منظور ارزیابی کارایی علف کش نیکوسولفورون در کنترل علف های هرز و اثر بر صفات عملکرد ذرت در شرایط کاربرد انفرادی و یا با افزودن روغن های زیتون، کرچک، کنجد، بادام شیرین، بادام تلخ و ولک به مخزن سمپاش و مقایسه با شرایط آلوده به و عاری از علف های هرز در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در قطعه زمینی واقع در ماهیدشت استان کرمانشاه به اجرا در آمد. یافته ها: افزودن روغن های زیتون، کرچک و ولک توانست تراکم تاج خروس، دم روباهی سبز و عروسک پشت پرده و وزن خشک کل علف های هرز را تاحد تیمار عاری از علف هرز کاهش دهد. هیچ یک از تیمارهای مدیریت شیمیایی نتوانست تراکم تاج ریزی نارنجی و کل علف های هرز را به اندازه تیمار عاری از علف هرز کنترل کند. تاج ریزی نارنجی نسبت به نیکوسولفورون درجاتی از تحمل را نشان داد. کاهش ارتفاع بوته، عملکرد بیولوژیک و دانه، شاخص برداشت و وزن هزار دانه ذرت نسبت به شرایط عاری از علف هرز به ترتیب در شرایط عدم کنترل علف های هرز 22، 41، 59، 30 و 5 درصد، و در کاربرد انفرادی نیکوسولفورون 13، 8، 10، 2 و 1 درصد بود. افزودن همه روغن ها کاهش ارتفاع را به 7 درصد، و افزودن روغن زیتون و کرچک کاهش عملکرد بیولوژیک و دانه را به 5/2 درصد تقلیل داد؛ اگرچه هیچ یک نتوانست تولیدی معادل شاهد عاری از علف هرز داشته باشد. شاخص برداشت و وزن هزار دانه ذرت با کاربرد نیکوسولفورون در ترکیب با روغن های زیتون، کرچک، کنجد تفاوت معنی داری با شرایط عاری از علف هرز نداشت. نتیجه گیری: با افزودن روغن های گیاهی و نفتی به نیکوسولفورون کنترل گونه های علف هرز بهبود یافت. افزایش کارایی نیکوسولفورون در گونه های علف هرز بواسطه بهره گیری از انواع روغن ها متفاوت بود. به طور کلی، روغن های زیتون و کرچک، بهترین نتیجه را در افزایش کارایی نیکوسولفوورن در کنترل علف های هرز و صفات مرتبط با عملکرد ذرت نشان دادند.

روغن های گیاهی, روغن ولک, مواد افزودنی به مخزن سم پاش, مدیریت علف های هرز