غفار یلمه - کارشناس جنگل
محمد هادی معیری - مدیر گروه جنگلداری دانشکده علوم جنگل
سعید کیان - کارمند سازمان جنگلها و مراتع کشور
جهانگیر محمدی - استادیار گروه جنگلداری دانشکده علوم جنگل

دقت در محاسبه و برآورد حجم صنعتی و هیزمی درختان قطع شده در طرحهای جنگلداری که مبنای اخذ عوارض و بهره مالکانه میباشد دارای اهمیت بسزایی میباشد. این تحقیق درصدد است روشهای متداول تجدیدحجم درختان شامل روش سنتی صددرصد و روش 3P را در مقایسه با حجم واقعی درختان ممرز قطع شده در طرح جنگلداری دکتربهرام نیا ارزیابی نماید. بدین منظور 282 اصله درخت ممرز انتخاب گردید. درختان ابتدا به روش تجدیدحجم سنتی صددرصد اندازه گیری شدند، سپس حجم واقعی تمام درختان ممرز به تفکیک صنعتی، هیزمی و کل بر اساس دستورالعمل ابلاغی شیوه تجدیدحجم به روش 3P آماده سازی و اندازه گیری و بطور دقیق محاسبه و مبنای مقایسه روشهای مورد مطالعه قرار گرفت. برآورد حجم درختان ممرز از طریق تجدیدحجم به روش 3P (در5 تکرار) نیز انجام شد. نتایج دو روش تجدید حجم سنتی و3P با حجم واقعی درختان قطع شده مقایسه گردید. نتایج نشان داد حجم های صنعتی، هیزمی و کل درخت ممرز در روش سنتی صددرصد با حجم واقعی درختان(در سطح احتمال 95 درصد) اختلاف معنی داری دارد. محاسبه حجم صنعتی کمتر به دلیل عدم تشخیص و تعیین دقیق بخش های پوسیده و لاپی تنه درختان، و برآورد حجم هیزمی بیشتر به دلیل عدم اندازه گیری آن و درنتیجه حجم کل بیشتر دلیل این اختلاف حجم می باشد. اختلاف حجم برآورد شده به روش 3P در 5 تکرار با حجم واقعی درختان قطع شده 3/6 و4/0 درصد تعیین گردید که این اختلاف از نظر آماری معنی دار نمی باشد. حجم کل تجدیدحجم حاصل از روش3P همواره کمتر از حجم کل حاصل از روش سنتی صددرصد بوده و حداقل و حداکثر میزان کاهش 30 و1/23 درصد می باشد. با توجه به نتایج این تحقیق، روش نمونه گیری 3P به خاطر دقت بیشتر نسبت به روش صددرصد سنتی، برای تجدیدحجم درختان قطع شده مناطق احیایی پیشنهاد می گردد.

تجدیدحجم, روش سنتی صددرصد, روش 3P, طرح جنگلداری