مهدی محرابی - کارشناس ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت
علیرضا اسلامی - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت
یحیی تاجور - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات مرکبات

مرکبات جزء گیاهان نیمه گرمسیر حساس به تنش یخبندان بوده که با توجه به نوع ژنوتیپ و شرایط محیطی، دارای واکنش های متفاوت هستند. لذا در این آزمایش برای ارزیابی میزان آسیب پذیری ارقام تجاری مرکبات موجود در منطقه تنکابن (پرتقال تامسون ناول، نارنگی انشو و پیج) نسبت به تنش یخبندان 1392، خصوصیات مورفولوژیک و فیزیولوژیک آنها بعد از وقوع تنش، بر اساس طرح بلوک کامل تصادفی با مقایسه میانگین LSD مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که تنش یخبندان موجب کاهش کلروفیل a ، b ، کل و محتوی آب برگ شد(p≤0.01)، بطوری که شاخص های ذکر شده در پرتقال تامسون ناول بیشترین کاهش را داشته است. بر این اساس به ترتیب واکنش های پراکسیداسیون لیپید (48/1 مایکرومول بر گرم وزنتر برگ)و نشت یونی (با میانگین 06/53%) در برگ پرتقال تامسون ناول، نسبت به دو رقم مورد مطالعه در این پژوهش، بیشتر بود. با تجزیه و تحلیل های آزمایشگاهی انجام شده مشاهده شد که در رقم انشو، میزان محتوی پرولین (با میانگین 3/30 میلی گرم در گرم وزن تر برگ) و ظرفیت آنتی اکسیدانی برگ (44/73%) نسبت به دو رقم دیگر، در مرتبه آماری بالاتر بوده است. اما در ارزیابی میزان شکستگی شاخه، بیشترین میزان این خسارت، در رقم پیج اندازه گیری و ثبت شد. بطور کلی با توجه به صفات اندازه گیری شده می توان عنوان کرد که در ارقام مورد پژوهش رقم انشو در مقایسه با دو رقم دیگر نسبت به تنش یخبندان متحمل تر بود.

مرکبات, یخبندان, ژنوتیپ, پرولین, تنکابن