مهشید محمدپناه - دانشگاه بیرجند
همایون فرهنگ فر - دانشگاه بیرجند
مسلم باشتنی - دانشگاه بیرجند

هدف این پژوهش، بررسی فنوتیپی رکوردهای شیر روز-آزمون تصحیح شده برای انرژی، در گاوهای شیری شکم اول بود. تعداد 774013 رکورد روز-آزمون روی 88456 گاو شکم اول و سه بار دوشش که بین سال های 1376 تا 1388 در 165 گله (در شش استان) زایش داشتند، استفاده شد. تجزیه و تحلیل فنوتیپی رکوردهای شیر روز-آزمون، به وسیله ی یک مدل مختلط خطی انجام شد که در آن اثرات ثابت استان، گله داخل استان، سال زایش، ماه تولید، نوع ژنوتیپ گاو (دورگ یا اصیل)، نوع اسپرم، سن هنگام تولید داخل اثر ثابت نوع ژنوتیپ، و اثر تصادفی پدر گنجانده شد. بمنظور در نظر گرفتن شکل منحنی شیردهی، تابع چندجمله ای پیشنهاد شده توسط علی و شفر استفاده شد. اثر ثابت استان، سال زایش، ماه تولید، نوع اسپرم و نوع ژنوتیپ گاو بر رکوردهای روز-آزمون شیر تصحیح شده برای انرژی معنی دار بود. روند فنوتیپی صفت در سال های مختلف زایش، مثبت و معنی دار بود (0.434 کیلوگرم در سال). ضریب تابعیت شیر روز-آزمون تصحیح شده برای انرژی، از متغیر همراه سن هنگام رکوردگیری، برای گاوهای زینه و اصیل با یکدیگر تفاوت معنی دار داشتند. اثرات متقابل دوطرفه معنی دار بود؛ بنابراین، شناسایی و گنجاندن آن ها در مدل های روز-آزمون، سبب افزایش دقت و صحت ارزیابی ژنتیکی می شود.

رکوردهای روز-آزمون, شیر تصحیح شده برای انرژی, گاوهای شیری