محمد جواد عشقی - دانشگاه محقق اردبیلی
فرزاد میرزایی آقجه قشلاق - دانشگاه محقق اردبیلی
جمال سیف دواتی - دانشگاه محقق اردبیلی
اردوان قربانی - دانشگاه محقق اردبیلی

تحقیق حاضر به‎ منظور تعیین ترکیبات شیمیایی و فراسنجه‎های مختلف تجزیه‎پذیری ماده خشک، دیواره سلولی، دیواره سلولی بدون همی‎سلولز و ماده آلی گیاه علف گندمی از گیاهان غالب ارتفاعات منطقه نئور استان اردبیل انجام شد. نمونه‎های گیاهی در طی 3 مرحله رشد رویشی، گلدهی و بذردهی، در 2 منطقه ارتفاعی متفاوت و از هر مرحله حداقل30 پایه جمع آوری و بررسی شد. آزمایش‎های برآورد تجزیه‎پذیری با روش کیسه‎های نایلونی و با استفاده از دو راس قوچ نژاد مغانی دارای فیستولای شکمبه‎ای انجام شد. بین میانگین مقادیر غلظت ماده خشک، دیواره سلولی، دیواره سلولی بدون همی‎سلولز، خاکستر و همچنین بین فراسنجه‎های تجزیه‎پذیری ماده خشک، دیواره سلولی، دیواره سلولی بدون همی‎سلولز و ماده آلی شامل بخش تجزیه‎پذیر سریع (a)، بخش تجزیه‎پذیر آهسته (b)، سرعت ثابت تجزیه‎پذیری (c) و میزان سرعت تجزیه‎پذیری موثر (ED) در مراحل مختلف رشد تفاوت معنی‎داری مشاهده گردید (05/0> P). نتایج نشان داد که با پیشرفت مرحله رشد گیاه میانگین مقادیر ماده خشک، چربی خام، خاکستر و فراسنجه‎های تجزیه‎پذیری ماده خشک و دیواره سلولی کاهش معنی‎داری یافته و بر میانگین مقادیر دیواره سلولی، دیواره سلولی بدون همی‎سلولز و ماده آلی افزوده ‎شد (01/0> P). بیشترین میانگین مقادیر بخش a و b ماده خشک در مرحله رشد رویشی گیاه مشاهده گردید و کمترین میانگین مقادیر آن‎ها در مرحله بذردهی مشاهده شد. همچنین اثر ارتفاع نیز بر روی الیاف محلول در شوینده خنثی و فراسنجه‎های مختلف تجزیه‎پذیری ماده خشک و دیواره سلولی معنی‎دار بود (05/0> P). مطالعه حاضر نشان داد که با بلوغ گیاه، از قابلیت هضم شکمبه‎ای و ارزش غذایی گیاه کاسته می‎شود.

علف گندمی تائوری, ارزش تغذیه ای, تجزیه پذیری, دیواره سلولی, مراحل مختلف رشد