عباس ملکی - دانشیار سیاستگذاری انرژی، دانشگاه صنعتی شریف

امنیت انرژی عموما به در دسترس بودن مقدار کافی و قابل اطمینان از عرضه انرژی برای راضی نمودن تقاضا تعریف و سه مفهوم اساسی زنجیره تحولات انرژی در جهان امروزی را در برمی گیرد: قیمت، تداوم و محیط زیست. امنیت انرژی از دیدگاه مصرف کنندگان به معنای آن است که اولا دسترسی آسان و بدون احتمال خطر به منابع نفت و گاز جهانی وجود داشته باشد. ثانیا این منابع بصورت منطقی دارای تنوع و گوناگونی از لحاظ منطقه جغرافیایی منابع و همچنین مسیرهای انتقال داشته باشند و ثالثا جریان نفت و گاز عموما از نقاطی تامین گردند که احتمال ثبات و عدم تغییر در حکومت های آنان درازمدت و طولانی باشد. امنیت انرژی از جمله مواردی است که مستقیما با دولتها در واحدهای سیاسی دارای حاکمیت سروکار دارد. همچنین مانند هر کالای اقتصادی دیگر منابع انرژی کمیابند و همچنین در حال کمیاب تر شدن در طول زمان. ودیگر آنکه موضوع ژئوپلتیک در منابع نفت و گاز دارای اهمیت فراوانی است. در حالیکه مراکز عمده مصرف این دو ماده در گذشته عمدتا غرب صنعتی و درحال حاضر کشورهای اروپایی، آمریکای شمالی و شرق آسیا هستند، ذخائر عمده نفت خام جهانی در خاورمیانه و بخصوص در عربستان سعودی، ایران، عراق و کویت متمرکز است. دو قطبی بودن موضوع تولید و مصرف گاز روشن تر است .دو کشور روسیه و ایران به تنهایی 40 درصد ذخائر ثابت شده گاز جهانی را در اختیار دارند.ایران بعنوان دومین دارنده ذخائر ثابت شده نفت و دومین دارنده ذخائر ثابت شده گاز جهان از لحاظ شاخص های امنیت انرژی موقعیت ویژه ای دارد.