محمد مهدی کاظمی - دانشجوی دکترای اقتصاد دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان
عبدالمحمد کاشیان - استادیار اقتصاد و عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه سمنان

تاریخ صدر اسلام به معنای زمان حضور ائمه معصومین معیار خوبی در جهت استخراج نهادهای صحیح و کارا در بعد فردی و اجتماعی زندگی انسان محسوب می شود. استفاده از این معیار نیازمند نگاهی اجتهادی، موضوع شناسی دقیق و در نظر گرفتن مقتضیات زمان است. از طرفی یکی از موضوعات مهم مطالعه زوایای گوناگون مربوط بهدرآمدها یا منابع مالی دولت اسلامی است. در این راستا تحلیل تاریخی_ اقتصادی موارد درآمدی دولت های اسلامی صدر اسلام ضروری به نظر می رسد. اما از آنجا که در مذهب تشیع یکی از منابع دینی سیره و سنت پیامبر و حضرات معصومین است، لازم به نظر می رسد تا در این تحلیل تاریخی_ اقتصادی، نظر و عملکرد ائمه معصومین در این حوزه ملاک تحلیل قرار گیرد. در این نوشتار سعی بر انجام مطالعه ای موردی در تاریخ دو نهاد مالی خمس و زکات و استخراج دیدگاه ائمه معصومین است تا از این طریق بتوان منطق این بزرگواران و حکمت تغییراتی که در موارد این دو نهاد مالی رخ داده است را دریافت تا در نهایت بتوان ساختار صحیح این دو نهاد اقتصادی نظام اسلامی را در عصرکنونی و برای تمدن نوین اسلامی پی ریزی نمود

خمس؛ زکات؛ حصر و تعمیم خمس و زکات؛ تاریخ خمس و زکات؛ مالیات های اسلامی