ندا علیزاده - عضو هیات علمی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
حسن علیپور - دانشیار سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
علیرضا نیکویی - استادیار سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
سید داود حاجی میررحیمی - دانشیار مرکز آموزش عالی امام خمینی

نظام ترویج کشاورزی ایران به عنوان یکی از مولفه های اصلی توسعه کشاورزی، طی دو دهه گذشته با چالش هایی مواجه بوده است؛ طوری که سبب شده است تا این نظام از سوی مسئولین، کارفرمایان و روستاییان مورد انتقاد باشد. به منظور حل مشکلات این نظام، طرح اصلاح ساختار نظام ترویج کشاورزی، در قالب رهیافت نوین ترویج، با هدف احیای خدمات ترویجی و انتقال مناسب یافته های تحقیقاتی و فناوری، مطرح شد؛ اما پس از گذشت حدود چهار سال از اجرای این طرح، نتایج بررسی های متنوع، نشان­ دهنده فاصله زیاد میان وضع موجود و وضع مطلوب است. از این رو، هدف کلی این تحقیق، شناسایی چالش ها و الزامات ترویج کشاورزی ایران و آسیب ­شناسی نظام نوین ترویج است که با استفاده از یک رویکرد کیفی در دو مرحله انجام شده است. مرحله اول با استفاده از تکنیک دلفای به شناسایی چالش ها و الزامات نظام ترویج کشاورزی ایران پرداخته است. جامعه آماری در این مرحله شامل اعضای هیات علمی رشته ترویج کشاورزی سراسر کشور (138= N1)، کارشناسان ترویج کشاورزی شهرستان ها و کارشناسان پهنه در پنج استان مازندران، فارس، کهگیلویه و بویر احمد، اصفهان و البرز (1300= N2)، همچنین مدیران و کارشناسان سازمان تحقیقات کشاورزی در سطح ستاد سازمان (10= N3)، است که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند. نتایج این مرحله، باعث شناسایی 33 چالش اصلی در قالب 6 طبقه و 17 الزام مورد نیاز نظام ترویج کشاورزی شد. مرحله دوم تحقیق با روش پدیدار شناختی انجام شد. در این مرحله، تجربه صاحب نظران نظام ترویج کشاورزی کشور در مورد دستاوردهای نظام نوین ترویج و چالش های پیش روی این نظام، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این مرحله مشخص نمود که این نظام در زمینه­ های مدیریت دانش، ارتباطات و توانمندسازی کارکنان موفق بوده ولی در زمینه­ های زیرساختی و نیروی انسانی ضعف داشته است.

ترویج کشاورزی, نظام نوین ترویج کشاورزی, چالش ها, الزامات