نسیم ایزدی - دانشجوی دکتری ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا، همدان
حشمت اله سعدی - دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا
داریوش حیاتی - استاد بخش ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه شیراز

رشد جمعیت، نیاز به انرژی، کمبود و آلایندگی منابع انرژی فسیلی و دسترسی محدود به منابع انرژی در روستاها، بکارگیری انرژی­ های پاک و تجدید پذیر را در کشور اجتناب­ ناپذیر کرده است. یکی از انرژی­ های تجدید پذیر که در ایران پتانسیل بکارگیری بالایی در جوامع روستایی دارد، بیوگاز است. هدف این پژوهش، بررسی سازه های موثر بر قصد بکارگیری بیوگاز در بین دامداران سنتی مناطق روستایی ایران بوده است. برای سنجش این سازه ها، در یک پیمایش از مدل جامع تشخیص عمل که مدل سنجش قصد و رفتار اکولوژیک می­ باشد، استفاده شده است. جامعه آماری، دامداران سنتی ایران بودند که حجم نمونه آن به روش نمونه­ گیری تصادفی طبقه ­ای، 383 دامدار محاسبه گردید. ابزار جمع ­آوری داده ­ها پرسشنامه بود که روایی ظاهری و محتوایی آن توسط پانل متخصصان و پایایی آن با انجام آزمون راهنما، تایید گردید. مقدار آلفای کرونباخ نشان ­دهنده پایایی مناسب پرسشنامه در سنجش متغیرها بود. یافته­های این مطالعه نشان داد که مدل جامع تشخیص عمل، قادر است به­ عنوان یک مدل مطلوب به منظور بررسی قصد اجرای بیوگاز به خوبی عوامل موثر برقصد را مشخص نماید تا به کمک آن ها، نظام ترویج بتواند به منظور ارتقاء قصد بکارگیری بیوگاز در بین دامداران، راهبردهای مناسبی را بکار گیرد. همچنین، یافته­ ها نشان دادند که متغیرهای هنجار اجتماعی، دیدگاه، موقعیت دامداری، محدودیت­ ها، آگاهی از نیاز و پیامدها، ارتباطات سازمانی و الگوهای ذهنی از عوامل تعیین کننده قصد بکارگیری بیوگاز توسط دامداران بودند.

بیوگاز, دامداران سنتی, مدل جامع تشخیص عمل, انرژی های تجدید پذیر