علی بافکار - استادیار، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
جبار مظفری - کارشناس، سازمان جهاد کشاورزی، ایلام، ایران
حمزه علی علیزاده - استادیار، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

در مدیریت آبیاری مزارع مقدار و کیفیت آب آبیاری دارای اهمیت زیادی می باشد. چراکه آب وخاک با کیفیت نامناسب موجب شور شدن محیط رشد گیاه، تخریب ساختمان خاک و در نهایت پائین آمدن عملکرد محصول خواهد شد. در این پژوهش با توجه به اندازه گیری های مزرعه ای، اقدام به بررسی مرزهای سیستم، ایجاد مدل مفهومی تعیین روابط علی و معلولی، آزمون ساختاری، آزمون حدی که در روش پویایی سیستم بکار می رود شد. سناریوهایی شامل عرضه مقدار آب از سد کرخه و چاه های منطقه و همچنین الگوهای مختلف کشت ارزیابی و انتخاب شد. مدل مفهومی بر مبنای پنج زیر مدل تقاضای آب، عرضه آب، تنش های محیطی، اقتصاد آب و محیط زیست در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که استفاده از آب سد کرخه به میزان Mm3 160 و برداشت Mm3 90 از آبخوان دشت، سطح آب زیرزمینی را در فاصله m 10 از سطح خاک ثابت نگه خواهد داشت و مشکل خیز سطح آب زیرزمینی مرتفع خواهد شد. در سناریوهای الگوی کشت نتایج مدل استفاده از الگوی کشت پرمصرف با تاکید بر افزایش سطح علوفه و چغندر به منظور جلوگیری از زه ­دار شدن اراضی بود.

ایلام, سناریو, محیط زیست, مدل مفهومی, نرم افزار VENSIM