مجتبی خاکزاد - کارشناس ارشد مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد
علی وفایی نجار - استاد گروه علوم مدیریت و اقتصاد سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد
سید سعید طباطبایی - استادیار گروه علوم مدیریت و اقتصاد سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد
جواد مقری - استادیار گروه علوم مدیریت و اقتصاد سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد

مقدمه: با توجه به روند رو به رشد سالمندی جمعیت در بسیاری از کشورها از جمله کشور ایران و با عنایت به نیازها و تقاضاهای خاص درمانی این گروه جمعیتی، این مطالعه با هدف بررسی و مقایسه الگوی مصرف خدمات بستری سالمندان بستری شده در بیمارستان های منتخب عمومی آموزشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد قبل و بعد از طرح تحول سلامت به انجام رسیده است. روش پژوهش: این مطالعه از نوع مقطعی (توصیفی- تحلیلی) است. جامعه این پژوهش پرونده های سالمندان بستری شده در بیمارستان های امام رضا (ع) و قائم (عج) از سال 91 تا سال 95 است (دو سال قبل، و دو سال بعد از طرح تحول سلامت). ابتدا به مرکز آمار دانشگاه علوم پزشکی مشهد مراجعه شد سپس به روش نمونه گیری تصادفی 10 درصد از جامعه بعنوان نمونه ( حدودا 10 درصد جامعه: 21222 پرونده) انتخاب شد و داده های مورد نیاز از این نمونه استخراج گردید. سپس این اطلاعات پس از بررسی نرمالیتی با آزمون های T test برای گروه های مستقل (آنلاین) و کای دو در نرم افزار Excel و Spss تحلیل شدند. اههتفای: مهمترین یافته های این مطالعه بطور خلاصه به این شرح است: بیشترین مدت اقامت از نظر بخش بستری در بخش های آی سی یو و داخلی و از نظر نوع بیماری در بیماری های دستگاه گردش خون بود. همچنین میانگین مدت اقامت در گروه های سنی سالمندان در بعد از طرح تحول کاهش یافته است. میزان اعمال جراحی انجام شده بر روی سالمندان بستری شده در بعد از طرح تحول افزایش معنی داری داشت ( افزایش 7/ 12 درصدی). بیشترین خدمات جراحی مصرف شده در سالمندان، خدمات مربوط به سیستم گردش خون ( مخصوصا خدمات مربوط به عروق و عروق کرونر) و دستگاه ادراری تناسلی (سونداژ مثانه) بود . بیشترین داروهای مصرف شده در سالمندان، داروهای ضدعفونی و بیهوش کننده بود. از نظر نوع بیماری، شایع ترین بیماری ها در سالمندان بستری شده، بیماری های مربوط به دستگاه گردش خون ( 29.3 %)، ادراری تناسلی ( 11.2 % ) و بیماری های دستگاه گوارش ( 8.9 % ) بود . ریگهجیتنی: به نظر می رسد طرح تحول سلامت بر افزایش مصرف خدمات (علی الخصوص اعمال جراحی)، و کاهش مدت اقامت سالمندان تاثیرگذار بوده است. از سوی دیگر یافته های مطالعه بیش ترین مدت اقامت بیماران را به تفکیک بخش و همچنین بیش ترین میزان اعمال جراحی را در گروه های مختلف نشان داد، که با توجه به اینکه جمعیت کشورمان رو به سالمندی بوده و هر سال بر تعداد و نسبت سالمندان اضافه می گردد، این اطلاعات می تواند در راستای سیاستگذاری هرچه بهتر به منظور ایجاد ظرفیت جدی دو یا تغییر در ترکیب فعلی مراقبت به منظور پاسخگویی بهتر و افزایش دسترسی به خدمات مورد استفاده قرار گیرد.

سالمند، خدمات بستری، طرح تحول سلامت