زهرا علیزاده بیرجندی - دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه بیرجند
فائزه فاطمی - دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ، دانشگاه بیرجند

انستیتو پاستور ایران به عنوان یکی از مصادیق وقف علمی در عصر قاجاریه برآیند تغییر رویکرد سنتی به مقوله ی وقف و امور خیریه است . واقف این موسسه علمی،شاهزاده و دولتمرد قاجاری،عبدالحسین میرزا فرمانفرما می باشد،که خاندان وی حتی اولاد اوناث این خاندان در امور خیریه و به ویژه عرصه های رفاه اجتماعی پر آوازه اند.مقاله حاضر ضمن بررسی ساختار تشکیلاتی و کارکرد های انستیتو پاستور می کوشد عوامل موثر در تکوین و گسترش این موسسه علمی تحقیقاتی را مورد بررسی و تحلیل قرار دهد.یافته های حاصل از این بررسی نشان می دهد که علاوه بر زمینه های اجتماعی،فرهنگی آن روزگار، شئون علمی، تجربیات سیاسی، اندیشه های نوخواهانه واقف نیز در شکل گیری انستیتو پاستور تاثیر گذار بوده است. افزون برای کارکرد ها و فعالیت های این موسسه حاکی از سهم مهم انستیتو پاستور در توسعه انسانی از منظر شاخص سالمت و بهداشت عمومی در سده های اخیر بوده است.

وقف علمی،انستیتو پاستورایران،عبدالحسین میرزا فرمانفرما