بابک گلچین - گروه مهندسی عمران، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
مرتضی فلاحی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه مهندسی عمران، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ایران
رامین مشک آبادی - استادیار، گروه مهندسی مکانیک، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ایران

بحث ایمنی یکی از بخش­های مهندسی ترافیک و تامین روشنایی جاده­ها یکی از مهم­ترین مسائل مربوط به حفظ ایمنی راه­هاست که هدف از ایجاد آن دستیابی به حدی از قابلیت دید برای رانندگان است به­طوری­که دید سریع، دقیق و راحت امکان­پذیر باشد. روشنایی با تقویت دید راننده می­تواند از برخی از تصادفات ناشی از ترافیک جاده­ای در شب جلوگیری کند. در این مقاله از روش برنامه­ریزی خطی به منظور مکان­یابی و استفاده بهینه از سامانه روشنایی در محورهای اهر – تبریز، سراب – بستان­آباد و مراغه - هشترود استفاده شده است. مدلی بر پایه بیشینه کردن نسبت سود به هزینه طراحی شد. سود، مبلغ صرفه­جویی شده در اثر کاهش تصادفات در صورت استفاده از سامانه روشنایی در قطعات مختلف محورهای موردمطالعه است که برای محاسبه آن هزینه متوسط تقریبی یک تصادف فوتی و جرحی در کشور محاسبه شد. همچنین هزینه، مبلغ موردنیاز برای نصب سامانه روشنایی در قطعات مختلف تعریف گردید. محدودیت تعیین شده برای این مدل، بودجه اختصاص یافته به­منظور نصب سامانه­های روشنایی (با فرض مبلغ 1.1 و 2.2 میلیارد تومان و 550 میلیون تومان) است. به منظور تجزیه وتحلیل مدل از نرم­افزارWinQSB2استفاده شد تا مقاطع بهینه برای نصب سامانه روشنایی به دست آیند. بر اساس این تحقیق کیلومتراژهای 500+44 تا 500+45 و 500+54 تا 500+55 محور اهر – تبریز با نسبت سود به هزینه 8.26 و 8.07 در تمام سناریوهای بودجه و قطعه­بندی در صدر سایر قطعات به­عنوان مقاطع بهینه مشخص گردیدند. کیلومتراژ 500+09 تا 500+10 از محور مراغه – هشترود با نسبت سود  به هزینه 5.13 نیز در رده بعدی قرار گرفت.

برنامه ریزی خطی, بهینه سازی, سامانه روشنایی, مکان یابی