علی الماسی - دانشجوی دکتری تخصصی مهندسی مواد و متالورژی دانشگاه تبریز
عباس کیانوش - استاد گروه مهندسی مواد دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه تبریز

فرایند کوئنچ و بخش بندی (Q&P) یک عملیات حرارتی جدید، مبنی بر نفوذ کربن از مارتنزیت به آستنیت باقیمانده است. کاربرد این فرایند برای فولادهای مختلف، منجر به ترکیب جالب توجهی از خواص مکانیکی شامل استحکام بالا همراه با داکتیلیته خوب می شود استفاده از این فرایند در صنعت خودرو، باعث عملکرد مکانیکی بالاتر، امنیت بالاتر، کاهش وزن و کاهش هزینه می شود دراین تحقیق یک فولاد کم کربن حاوی میکرو آلیاژ Ti در معرض عملیات حرارتی کوئنچ، بخش بندی تک مرحله ای، دو مرحله ای و عملیات حرارتی کوئنچ مستقیم قرارگرفته و تاثیر دمای بخش بندی روی ریزساختار و خواص مکانیکی بررسی شده است نتایج نشان داد که ریزساختار فولادکوئنچ و بخش بندی شده، شامل آستنیت پایدار شده غنی از کربن و مارتنزیت تخلیه شده از کربن است که با هم، باعث افزایش استحکام فولاد بدون افت داکتیلیته می شود، افزایش دمای بخش بندی باعث کاهش استحکام و افزایش داکتیلیته می شود. از میکروسکوپ الکترونی روبشی، ریزسختی سنجی و متالوگرافی جهت تجزیه و تحلیل نتایج استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد نمونه هایی که تحت عملیات بخش بندی دو مرحله ای قرار گرفته اند دارای استحکام قابل قبول همراه با شکل پذیری مناسب می باشد.

کوئنچ، بخش بندی، آستنیت باقیمانده، مارتنزیت