میلاد صفی آریان - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، گروه عمران، معماری و هنر، تهران، ایران
احمد منصوریان - مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، تهران، ایران
علیرضا سرکار

مدیریت مصرف سوخت وسایل نقلیه از نظر اقتصادی و کاهش هزینه های کاربر، هدر رفت سرمایه ملی و انرژیهای تجدید ناپذیر و نیز از نظر آلودگی محیط زیست امری ضروری است. از جمله عواملی که به نظر می آید به نوعی بر میزان مصرف سوخت وسایل نقلیه در راه ها موثر باشد، میتوان به ناهمواری سطح روسازی و شیب طولی راه ها اشاره کرد. در این تحقیق به منظور بررسی تاثیر هریک از عوامل گفته شده بر روی مصرف سوخت وسایل نقلیه، میزان ناهمواری سطح روسازی و شیب طولی آزاد راه های تهران-ساوه، تهران-کرج و تهران- قم در هر دو سمت رفت و برگشت در هر یکصد متر با استفاده از دستگاه نیمرخ سنج سطح راه اندازه گیری شد. با نصب دستگاه دیاگ بلوتوثی روی خودروی سواری دارای معاینه فنی، مقدار مصرف سوخت نیز در هر یک از این مسیرها با مقیاس لیتر در یکصد کیلومتر برای هر یکصد متر طول ثبت گردید. تحلیل های آماری انجام شده روی داده ها نشان می دهد ناهمواری روسازی راه، مصرف سوخت وسیله نقلیه را بصورت معنی داری افزایش می دهد. همچنین افزایش شیب طولی مسیر به سمت سربالایی مصرف سوخت وسایل نقلیه را بصورت معنی داری افزایش می دهد. به همین ترتیب تاثیر توامان دو عامل ناهمواری روسازی راه و شیب طولی مسیر نیز بر مصرف سوخت وسیله نقلیه اثری معنی دار می گذارد و سبب افزایش آن می شود. براساس رابطه پیشنهادی در این مقاله میتوان استنباط کرد که درصورت رفع خرابیهایی که منجر به ناهمواری راه میشوند، مصرف سوخت وسایل نقلیه در شبکه راه ها کاهش یافته و سالانه از به هدر رفتن رقم قابل ملاحظهای از سرمایه ملی جلوگیری میشود.

ناهمواری، روسازی، شیب طولی، مصرف سوخت، نیمرخ سنج سطح راه (RSP)