یاسین توکلی - دکترای فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه فرهنگیان استان آذربایجان شرقی، کارشناس مسئول نظارت، ارزیابی دانشگاه فرهنگیان استان آذربایجان شرقی
صالح اصغری سراسکانرود

انقلاب اسلامی ایران، انقلاب مبتنی بر آموزه های قرآن و مکتب اسلام است. هدف این پژوهش، تبیین مبانی اساسی انقلاب اسلامی از منظر آموزه های قرآن کریم است. این تحقیق از نوع تحقیقات کیفی است و برای بررسی مبانی انقلاب اسلامی از منظر قرآن از روش تحلیل مضمون و ترسیم شبکه مضامین استفاده کرده است. حجم نمونه با حجم جامعه یکی، و نمونه مورد مطالعه این پژوهش، قرآن است. مضامین مورد تحلیل در سه سطح مضامین فراگیر، مضامین سازمان دهنده و مضامین اصلی و پایه استخراج و مورد تحلیل قرار گرفته اند. یافته های تحقیق نشان می دهد؛ برای تبیین مبانی انقلاب اسلامی، 4 مضمون فراگیر: مبانی اعتقادی، مبانی فرهنگی و اجتماعی، مبانی سیاسی و مبانی تاریخی عرضه شده است. مضمون فراگیر مبانی اعتقادی به 4 مضمون سازمان دهنده: ایمان به خدا، ایمان به ولی خدا (رهبری)، ایمان به تعیین سرنوشت (مردم) و ایمان به سنت های الهی تحلیل شده است. مضمون فراگیر مبانی فرهنگی و اجتماعی به 3 مضمون سازمان دهنده علم و معرفت، عدالت و سرمایه اجتماعی و مضمون فراگیر مبانی سیاسی به 3 مضمون سازمان دهنده، مردم سالاری دینی، وحدت و استکبار ستیزی هم چنین مضمون فراگیر مبانی تاریخی به 2 مضمون سازمان دهنده: قصص انبیاء و سرگذشت اقوام تجزیه شده است. مضامین سازمان دهنده خود به 40 مضمون اصلی و پایه تحلیل یافته است. برای تبیین رابطه مضامین، فراگیر، سازمان دهنده و اصلی و پایه شبکه مضامین ترسیم شده است.

تبیین مبانی، انقلاب اسلامی، آموزه های قرآن و مدل مفهومی