سیده محدثه میر ابوالقاسمی - کارشناس ارشد علوم قرآن
رضا مهدیانفر - استادیار دانشگاه علوم قرآن

خداوند انسان را آفرید و برای هدایت او از درون، عقل و فطرت و از بیرون، انبیاء الهی را برای هدایتش قرار داد تا اطاعت الهی به جای آورد و از اطاعت شیطان دوری جوید در دنیا توشه صالح جمع آوری کند و سعادت اخروی خویش را به دست آورد. اما گروهی از انسان ها دنباله رو ی شیطان شده و در مقابل عبادت الهی تکبر ورزیده و حق دیگران را ضایع می نمایند و آن ها را در ضعف و بردگی قرار می دهند و با هر تفکر آزادی وآزادگی مبارزه می کنند و کسانی را که در مقابل آنان مقاومت می کنند از بین می برند. و این عمل، منجر به ایجاد پدیده استکبار و استضعاف درجامعه می شود. بحث استکبار از دیرباز وجود داشته است و خداوند همیشه انبیاء الهی را برای هدایت مردم و مبارزه با مستکبران می فرستاده است که این مبحث مورد توجه قرآن کریم بوده و پیوسته در آیات مختلف و به طریق متنوع آن را برای مسلمانان گوشزد می کند که با توکل بر خدا و صبردر امر مجاهدت، عاقبت آنان پیروز خواهند شد. و در قرآن کریم 48 مورد کلمه استکبار و مشتقات آن بکار رفته است و احادیثی نیز در رابطه با استکبار و مصادیق آن از ائمه معصومین (ع) نقل شده است. این پژوهش به روش کتابخانه ای جمع آوری گردیده و دارای موضوعی کاربردی در مورد جوامع مسلمین است و در آن سعی شده با توجه به قرآن، روایات و سایر کتاب ها به برخی زوایای استکبار توجه شود به طریقی که برخی آیات مربوطه مورد بررسی قرار گرفته و نشان می دهد که استکبار واژه ای منفی و عملی مذموم و ناپسند است که با ترفندهای مختلفی چون استثمار، جنگ، ایجاد طبقات اجتماعی و... جان و مال بشریت را در راستای تحقق اهداف خودخواهانه خویش به اختیار می گیرند.که این امر، پیامدهایی مشقت بار و شومی را برای قشر مستضعف به دنبال دارد. استکبار ممکن است در حد یک جامعه کوچک یا در عرصه ی بین الملی اتفاق بیافتد از این رو همه باید هوشیارانه در مقابل این پدیدهی نابهنجار قیام نموده و نگذارند ریشه بدواند.

مستکبران، استکبار، قرآن، روایات، ابزارها