غفار شاهدی - استادیار و عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن

مقاله حاضر با عنوان مبانی نظری فرهنگ وتمدن اسلامی از دیدگاه قرآن درصدد است تا مبانی هستی شناختی، انسان شناختی و معرفت شناختی فرهنگ و تمدن اسلامی را با مطالعه درون دینی و مراجعه به کتاب و سنت و با روش کتابخانه ای بررسی نماید. برای نیل به این مقصود، ابتدا تعریف فرهنگ و تمدن از دیدگاه متفکرین غربی و شرقی، مورد بررسی و نقد قرار گرفت و سپس تعریف وویژگی های آن با استفاده از آیات قرانی مطرح شد و تضاد ماهوی آن با فرهنگ و تمدن غربی که مبتنی بر اندیشه اومانیسم ، آزادی و انحصار هستی به انسان و طبیعت است به اثبات رسید و در نهایت این نتیجه به دست آمد که سه عنصر خدا، انسان و طبیعت مبانی نظری فرهنگ و تمدن اسلامی را تشکیل می دهند که در میان این سه عنصر، انسان، موضوع فرهنگ و تمدن اسلامی و طبیعت، زمینه و بستر و ابزار ساخت آن و خداوند، محور و کانون مرکزی ارتباط و تعامل انسان و طبیعت از یک سو و انسان و خداوند از سوی دیگر است و الگوی پیشرفت و توسعه باید بر مبنای همین نگاه قرآنی به فرهنگ و تمدن، پایه گذاری شود.

مبانی، خدا، انسان، طبیعت، فرهنگ، تمدن، قرآن کریم