لیلا قلیچی - استادیار گروه گفتاردرمانی دانشکده علوم توانبخشی، دانشگاه علوم پزشکی ایران

دیسفاژی دهانی- حلقی یکی از شایعترین علامت های همراه سکته مغزی است که در حدود 64 تا 78 درصد در دنیا گزارش شده است. شایعترین علائم دیسفاژی دهانی – حلقی آسپیراسیون است. دیسفاژی با ایجاد ناتوانی در دریافت غذا به صورت ایمن، باعث عفونت های ریه مکرر، سوء تغذیه، کاهش وزن، خشکی بدن و در شرایطی هم باعث آمار بالای مرگ در ابتلایان به سکته مغزی می شود. در سالهای اخیر، متخصصان این حوزه تلاش کردند تا با استفاده از پروتکل های موجود سعی در شناسایی سریع و در عین حال درمان های زودهنگام داشته باشند، که این امر بتواند شرایط بیماران را بهبود بخشیده و از اثرات مخرب دیسفاژی بر کیفیت زندگی آنها بکاهند. ضایعات یکطرفه یا دوطرفه ناشی از سکته مغزی در کورتکس حرکتی مغز و همچنین در ساقه مغزی از علل شایع دیسفاژی در این بیماران است. فراوانی این اختلال در هفته های اول بستری و در ادامه در سه ماه اول بیماری کاملا متفاوت است و در برخی بیماران این اختلال در هفته های اول دچار بهبودی خودبخودی می گردد. ارزیابی های دیسفاژی شامل سه بخش ارزیابی های غربالگری، ارزیابی های بالینی دقیق و ارزیابیهای دستگاهی است که می تواند در تشخیص و شناسایی علائم متفاوت عمل کند. بر اساس ارزیابی های موجود، روشهای درمانی متفاوتی در این سالهای اخیر در جهت بهبودی عملکرد بلع در بیماران مبتلا به سکته مغزی انجام شده و شواهد بسیاری از آنها حمایت می کند. روش های درمانی مبتنی بر توانبخشی عصبی که با رویکردهای جبرانی و بهبودی عملکرد بلع وارد این حوزه شده است و درمان هایی جدید که شامل تحریکات الکتریکی عضلات، درمان های دارویی، تحریکات الکترومغناطیسی و الکتریکی که مستقیم به مغز وارد می شود و ترکیب این درمان های جدید با درمان های رایج دیسفاژی که سعی دارد نقوص درمان های قبلی را پوشش دهد.