مجید پریشان - عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور و مدرس دانشگاه آزاد اسلامشهر و دانشجوی
لیلا دیانی - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه تربیت مدرس

در شرایط کنونی ایران، به دلیل رشد سریع شهرنشینی، تقاضای زمین در شهرها روندی فزاینده و پرشتاب دارد. این امر به نوبه خود موجب گرانی شدید زمین و ساختمان، رشد سوداگری زمین،اشغال اراضی کشاورزی و منابع طبیعی، گسترش حاشیه نشینی و ... شده است . افزون بر آن، با توجه به این که کاربری های متعدد و متنوعی در شهرها و روستاها وجود دارد اما برنامه ریزی بهینه کاربری های شهری و یا روستایی نیازمند دارا بودن مدیریتی قوی بر نحوه پراکنش و بعضاً جایگزینی کاربری ها است. در این راستا، تحقیق حاضر در پی پاسخ گویی به این سووال کلیدی است که مدیران محلی چه نقشی می توانند در برنامه ریزی کاربری زمین روستایی داشته باشند؟ برای پاسخ به این پرسش با روش شناسی توصیفی تحلیلی و به شیوه اسنادی ابتدا تعاریف کاربری زمین و کاربری زمین روستایی تبیین می شود، سپس برنامه ریزی کاربری زمین روستایی و نقش مدیران محلی در آن مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که مدیران محلی (عمدتاً با مشارکت برنامه ریزان روستایی ) با مشخص نمودن اهداف مربوط به کاربری های زمین روستایی، تهیه کاربری های زمین روستایی مورد نیاز نظیر کاربری های اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی، شناسایی کاربری های موجود، تجزیه و تحلیل و ارزیابی الگوی کاربری زمین روستا در وضعیت موجود، مکان یابی مراکز عملکردی برآورد شده در سطح روستا، پیگیری جهت اجرایی شدن طرح پیشنهادی برنامه ریزان و کارشناسان روستایی در خصوص مکان یابی بهینه کاربری زمین روستایی، نظارت بر عملکرد مسوولین اجرایی، مراقبت، حفظ و نگهداری کاربری های عمومی زمین روستایی و جذب همکاری مردم در انجام هر چه بهتر امور مربوط به کاربری های زمین روستایی و ارزشیابی پس از اجرا می توانند نقش موثر و مفیدی داشته باشند.

برنامه ریزی کاربری زمین؛ روستا؛ مدیران محلی