محمد رضا احدی - دکترای تخصصی راه، عضو هیت علمی پژوهشکده حمل و نقل
ماهان گرگین - کارشناس ارشد عمران را و ترابری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات
علی نادران - دکترای تخصصی حمل و نقل، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و تحقیقات

کیفیت زندگی و فعالیت افراد در ساعات بیداری تا حدود زیادی تحت تاثیر کیفیت خواب آنان می باشد. بسیاری از اختلال های خواب به صورت غیرمستقیم تهدید کننده زندگی محسوب می شوند. تعداد زیادی از حوادث صنعتی ناشی از خواب آلودگی می باشند. با این توصیف، اختلالات خواب با سلامتی و مرگ و میر مرتبط بوده است و نه تنها روی فرد، بلکه روی خانواده و کل جامعه تاثیر می گذارد. مطالعاتی که عمدتا در کشورهای با درآمد زیاد انجام شده، نشان می دهد خواب آلودگی راننده، یکی از عوامل قابل توجه آسیب های حوادث جاده ای است و با افزایش خطر سه تا شش برابری تصادفات جاده ای همراه است. بررسی رفتار رانندگان کامیون، به لحاظ حمل و نقلی و روان شناختی، اهمیت فراوانی دارد. هدف این تحقیق تحلیل فاکتورهای تاثیر گذار در خستگی و خواب آلودگی و نقش آن در تصادفات رانندگان وسایل نقلیه سنگین با استفاده از پرسشنامه منچستر به بررسی رفتار رانندگان و اطلاعات دموگرافیک پرداخته شده است، روش تحقیق با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی است و پیمایش و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه می باشد که داده های آن بصورت مصاحبه انفرادی با 250 راننده کامیون و تریلر صورت گرفته است. با استفاده از تحلیل عاملی به شناخت عوامل مهم در تصادفات رانندگان کامیون پرداخته شده است، در این تحقیق به دسته بندی انواع ناهنجاری های رفتاری و عملکردی و عادات خواب توسط رانندگان کامیون پرداخته شده است. نتایج تحقیق چهار عامل؛ لغزش ها، اشتباهات، تخلفات، رفتار پرخطر را به وضوح از هم متمایز کرد. عوامل از ضرایب همسانی بالایی برخوردار بودند. استفاده از ضریب همسانی بالا ( 0.5 ) برای تمایز بین دسته ها به معنی نزدیکی زیاد سوالات به هم یا بی دقتی در پر کردن پاسخ ها می توان تعبیر کرد. فرضیه ساخت مدل برای عوامل شخصیتی و تصادفات و جرائم به ترتیب با دقت های 1.6 %و 7.9 % به دلیل دقت پایین و همچنین ضریب پیرسون پایین رد شد. یکی از دلایل این است که تصادف توسط رانندگان سنگین به ندرت اتفاق می افتد، بنابراین بجای تصادفات به عنوان ملاکی برای خطرسازی عادات خواب باید از تعداد خطا در حین رانندگی که به صورت فیلم برداری جمع آوری می شود استفاده کرد.

پرسشنامه منچستر، کامیون، ایمنی، خواب آلودگی