محمد کمال منتظری - کارشناس ارشد طراحی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ایران
الهام امینی - استادیار گروه مهندسی شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد پردیس، ایران
آرش ثقفی اصل - استادیار، گروه معماری و شهرسازی، - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، ایران

امروزه مطالعات متعددی در راستای کاهش آسیب پذیری محله های شهری در برابر زلزله در سراسر دنیا صورت گرفته است که عمده مطالعات از منظر کاهش آسیب در هنگام و بعد از وقوع سانحه شکل گرفته است. در حالی که با بررسی و مرور ادبیات پیشینه می توان با بکار گیری از چارچوب و راهکارهای طراحی شهری علاوه بر کاهش آسیب پذیری، تاب آوری محلات شهری را هنگام و قبل از وقوع زلزله افزایش داد. اگرچه به موضوع تاب آوری از بعد طراحی شهری تحقیقات کمی صورت گرفته است و اغلب در ابعاد اجتماعی و اقتصادی بوده است. در پژوهش حاضر، ابتدا به تبیین مفهومی کیفیت، طراحی شهری، تاب آوری و سپس مولفه های کیفیت موثر در طراحی شهری تاب آور و ارتباط میان آنها پرداخته می شود. روش تحقیق توصیفی تحلیلی و به لحاظ هدف، کاربردی است. روش ها و ابزارهای تحلیل، ترکیبی از روش های کمی و کیفی و تاب آوری محله در برابر سوانح بر روی مولفه های عملکردی، تجربی زیباشناختی و زیست محیطی صورت گرفته است. جهت گردآوری داده ها از روش های پرسشنامه (شهروندان و متخصصین) و مشاهده میدانی بکار گرفته شده است. جامعه آماری شهروندان در این پژوهش بخشی از خانوارهای ساکن در محله های شهری به روش نمونه گیری از نوع تصادفی ساده 40 نفر و جامعه آماری نخبگان 30 نفر تعیین گردید. اهمیت این مولفه های کیفیت موثر از آنجایی ناشی می شود که به طراحان شهری این امکان را می دهد که هنگام ارائه راهکارهای طراحی شهری از پتانسیل موجود محله در راستای تاب آوری محلات شهری در برابر سوانح، مولفه های عملکردی، زیباشناختی وزیست محیطی و ارتباط میان آنها را مدنظر داشته باشند.

کیفیت، طراحی شهری، تاب آوری، محله، زلزله