زهرا محمودی کردی - استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران
معصومه حسینی - دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد حقوق بینالملل دانشگاه مازندران

دریاچه خزر، یکی از مهمترین حوضه های بسته در جهان است که با توجه به ماهیت محصور در خشکی اش، هیچ جریان خاصی برای خودپالایی آن وجود ندارد؛ لذا آلاینده هایی که وارد خزر میشوند، در آن باقی مانده و به طور طبیعی راهی برای خروج آنها وجود ندارد. توسعه مناطق ساحلی، تاسیس بنادر در مجاورت خزر و فعالیتهایی که برای نیل به اهداف اقتصادی در بنادر صورت میپذیرد و نیز ارتقای جایگاه بنادر از نسل اول به نسلهای سوم و چهارم از عوامل مهم تهدیدکننده محیط زیست خزر محسوب میشوند. فعالیتهایی از قبیل تسهیل استخراج نفت و گاز، وجود پایانه های حملونقل بین المللی، ساخت اسکله ها، زیرساختها، تعبیه خطوط لوله، تاسیس پالایشگاه ، احداث کارخانجات صنعتی در بنادر و تخلیه فاضلابها و زباله های صنعتی به خزر، آسیبها و تهدیداتی را برای محیط زیست دریایی به همراه دارد. این نوشتار با رویکردی توصیفی- تحلیلی و ضمن بررسی مفاد کنوانسیون چارچوب تهران در خصوص تعهدات دولتهای صاحب بندر در کاهش و کنترل آلودگی محیط زیست دریایی خزر، مسئولیت بین المللی دولتهای مزبور را مطابق نظریه مسئولیت بین المللی ناشی از اقدامات قانونی و مجاز مورد بحث و بررسی قرار میدهد.

خزر، محیط زیست دریایی، بنادر، مسئولیت بین المللی، کنوانسیون چارچوب تهران