شیرزاد طایفی - دانشیار دانشگاه علامه طباطبائی ، تهران
هانیه حاجی تبار - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبائی ، تهران

منطق مکالمه از رویکردهای نقد ادبی معاصر است که در جستوجوی اثبات یا نفی چندصدایی در یک اثر است که با بررسی هر یک از این صداها در صدد کشف حقیقت کنش بین شخصیت ها، اعتقادات و واقعیت های ذهنی هریک از آنها است. باختین معتقد است که انسان ناگزیر از ارتباط با دیگران است؛ به همین دلیل در درون جامعه صدایی جدا از دیگران وجود ندارد و هر صدایی در ارتباط با صدایی دیگر شکل می گیرد؛ از این رو، پایان ناپذیری و خود و دیگری همواره از مفاهیم مرتبط با رمان های چندصدایی هستند؛ زیرا هیچ سخنی در خلا شکل نمی گیرد و هر صدایی با سخنی که از قبل بیان شده یا در آینده بیان خواهد شد، در ارتباط است. منطق مکالمه مفاهیمی چون جدل، گروتسک، سب کبخشی، نافرمانی از قدرت حاکم و نقیضه را در خود جای می دهد که هر یک ابزارهایی هستند که خواننده می تواند به کمک آنها نگاهی عمیق تر به متن داشته باشد. در پژوهش پیشرو به روش تحلیل کیفی، گفت وگومندی را به عنوان یکی از کلیدی ترین ایده های باختین برای واکاوی متن در نظر گرفته و کوشیده ایم با توجه به جامع بودن مفهوم مکالمه گرایی، پس از مروری کوتاه بر بر ویژگی های گفت وگومندی در رمان پرنده من از منظر منطق مکالمه باختین، شاخص های گفتوگ ومندی و چندصدایی را در این رمان تحلیل کنیم، که در نهایت این رمان به عنوان اثری چندصدایی معرفی می شود.

منطق مکالمه، تک آوایی، چندصدایی، دیگری، پرنده من.