پریسا قلی زاده توچایی - دانشجوی دکتری زبان شناسی همگانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قائمشهر
مراد باقرزاده کسمایی - استادیار زبانشناسی همگانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قائمشهر

جامعه شناسی زبان به مطالعه ی زبانی می پردازد که مردم یک جامعه در دنیای واقعی از آن بهره می برند. رشته ای است که بهمطالعه ی مفاهیم فرهنگی و اجتماعی می پردازد و اینکه چگونه این مفاهیم در قالب زبان تحقق پیدا می کنند. گویش گیلکی ازگویش های ایرانی نو است که در ناحیه ی وسیعی از استان گیلان در حاشیه ی دریای خزر و نیز بخش هایی از استان مازندرانرواج دارد. شواهد زبان شناختی نشان از تعلق این گویش به زبان ها و گویش های شمال غربی ایران دارد. این گویش سه گونه یعمده دارد که عبارتند از: گونه ی بیه پس (گویش نواحی غرب سفیدرود، مانند رشت، فومن)، گونه ی بیه پیش (گویش نواحیشرق سفیدرود، مانند لاهیجان، لنگرود) و گونه ی گالشی (گویش مناطق کوهستانی جنوب گیلان). یکی از فرایندهایی که درزبان شناسی مطرح می شود، فرایند حذف آوایی است. هر گاه در ترکیب آواها با هم نوعی همنشینی بین واحدهای زنجیری بهوجود آید که یا خلاف نظام آوایی زبان باشد و یا بر اساس طبیعت آوایی زبان، ثقیل به نظر برسد، برای رفع این اشکال، یکواحد آوایی از زنجیره ی گفتار حذف می شود. برخی پژوهشگران حتی حذف همخوان را در خوشه ی پایانی از نظر عوامل جامعه-شناسی نیز بررسی کرده اند. نگارندگان در پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و با بهره گیری از منابع اسنادی- کتابخانه ای به بررسی جامعه شناسانه ی حذف آوایی در گویش گیلکی پرداخته اند.

گیلکی، حذف آوایی، جامعه، زبان شناسی