علی جعفری ندوشن - بخش تحقیقات گیاهپزشکی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی یزد
فاطمه بندگار - دانش آموخته دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات تهران
جعفر خلقانی - محقق بازنشسته سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

کرم گلوگاه Ectomyelois ceratoniae Zell. از مهمترین آفات انار در ایران می باشد. یکی از این روش های کنترل آفت، استفاده از تکنیک عقیم سازی است. با توجه به بیولوژی آفت شرایط لازم برای عقیم سازی در آن وجود دارد یکی از شرایط آفت برای عقیم سازی عدم تاثیر سوئ عامل عقیم کننده روی رفتار حشره هدف می باشد یکی از نقاط عطف زندگی حشره جفت گیری آنهاست که از مراحل مختلف تشکیل شده است از مهم ترین آن ها فراخوان حشرات نر توسط حشره ماده و پاسخ حشره نر به دعوت حشره ماده است که کاهش این میل باعث عدم کارایی روش خواهد شد. جهت انجام تحقیق، کرم گلوگاه انار در انسکتاریوم در شرایط مطلوب پرورش داده شد و در مرحله شفیرگی تحت تاثیر دزهای صفر( شاهد) 80، 120، 160، 200 و 250 گری اشعه گاما قرار گرفت شفیره ها تا خروج حشرات کامل بصورت انفرادی در انسکتاریوم نگهداری شدند پس از خروج حشره کامل و تفکیک نر و ماده در تله های فرمونی طبیعی در باغ مورد استفاده قرار گرفتند تعداد حشرات نر شکار شده در هر تله در هر روز شمارش و بعنوان شاخص فعالیت فراخوانی حشرات ماده ارزیابی گردید. تله گذاری در قالب طرح بلوک های تصادفی با 3 تکرار، 6 تیمار و در باغ انار رقم ملس در ایستگاه تحقیقاتی یزد در 3نوبت انجام گردید. ارزیابی پاسخ حشرات نر به ماده در تونل باد انجام شد آنالیز داده های بدست آمده نشان داد که بین تیمارها و شاهد از نظر شکار در تله ها اختلاف معنی داری در سطح 5 درصد مشاهده شده ولی بین تیمارها اختلافی دیده نمی شود یعنی عقیم سازی در فراخوان تاثیر منفی دارد ولی دزهای عقیم سازی با هم اختلافی ندارند در تونل باد هم اختلاف معنی داری در سطح 5 درصد بین پاسخ حشره نر به ماده مشاهده نگردید

فراخوان ماده، تله فرمونی طبیعی، کرم گلوگاه انار، یزد، عقیم سازی