ایمان باستانی فر - دانشجوی دکترای اقتصاد دانشگاه اصفهان
سعید ابراهیمی - مدیر مطالعات و پژوهش شهرداری اصفهان
سوسن علیزاده نوحی - کارشناس مدیریت مطالعات و پژوهش شهرداری اصفهان

روند رو به رشد شهرنشینی و به دنبال آن مسائل ناشی از تمرکز جمعیتی در کلان شهرها، تلاش در جهت حل تردد عبور و مرور درون شهری و کاهش آلودگی هوا، بهبود و ساماندهی بافت های فرسوده و غیره از جمله دغدغه های مدیران ارشد کلان شهرها به شمار میآید. در این راستا یکی از ابزارهایی اجرایی قوی و مهم در جهت کاهش این معضلات داشتن منابع مالی پایدار است. منابعی که ضمن تنوع پایه های درآمدی از نوسانات کمتری در طول زمان برخوردار باشند. یکی از روشهای تأمین منابع مالی پایدار، توجه به مشارکتهای اقتصادی است. اگر چه در خصوص مشارکت های اقتصادی و جلب سرمایه گذاری های مردمی و غیر دولتی مباحث متعددی مطرح شده ولی در هیچ کدام، قاعدهی مشخص در تعییین مقادیر بهینه ی ظرفیت های مشارکتی با نگاه به مهمترین سند مالی شهرداریها یعنی بودجه در یک فرایند بلند مدت، ارائه نشده است. در این مقاله با معرفی تجارب صورت گرفته در خصوص مشارکتهای اقتصادی و اشاره به وضعیت ساختاری کلانشهرهای کشور، به بررسی و برآورد پتانسیلهای اقتصادی با روش ارزش حال خالص در پروژه ی مشارکتی در شهرداری اصفهان پرداخته است و در انتها یک قاعده ی مشارکتی(طلایی) که در آن شهروندان بتوانند حداکثر از مصرف کالا و خدماتی عمومی شهری، در طول زمان مطلوبیت را ببرند، با استفاده از بهینه یابی های ریاضی ارائه مینماید. نتایج نشان میدهد اگر چه تنوع پروژه های مشارکتی در شهرداری اصفهان بیشتر مرتبط با امور ساخت و ساز است و عملکرد و پتانسیل های مناطق چهارده گانه ی شهرداری اصفهان در امور مشارکتی یکسان نیست، اما این ظرفیت برای 54 مورد پروژه های مشارکتی(از 110 پروژهی مشارکتی بررسی شده) که اطلاعات مورد نیاز جهت برآوردهای اقتصادی آنها کافی بوده، 57 میلیارد ریال برآورد شده است که 48/1 درصد بودجه مصوب شهرداری در سال 88 میباشد. قاعده ی طلایی مشارکت اذعان میدارد، برای برآورد پتانسیل های اقتصادی مشارکت و به کارگیری آنها در امور بودجه ریزی و مالی شهرداریها، توجه به ارتباط متقابل بودجهی نقدی با بودجه ی مشارکت، میزان تمایل مشارکت کنند گان در امور سرمایه گذاری و نرخ رشد مصرف خدمات عمومی لازم است. با توجه به قاعده مطرح شده ازآنجا که سهم شهرداری در پروژه های بررسی شده به طور متوسط 35 درصدبوده است، مشاهده میشود که باید سهم شریک طرف قرارداد شهرداری دو درصد افزایش و سهم شهرداری به 33 درصد تغییر یابد و یا بودجه سال 88 بر اساس رقم عملکرد شهرداری معادل 6 درصد کاهش یابد.

قائده ی طلایی، مشارکت، پتانسیل، شهرداری اصفهان و مناطق