مریم هاشمی - هیات علمی و استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، مرکز تحقیقات امام علی (ع)

یکی از راهبردی ترین تصمیمات امام علی (ع) در عصر خلافت اسلامی (35-40 ه) قبل از آغاز جنگ های این دوره، استراتژی صلح و آشتی با جناح ها و احزاب مخالف زمان خود بوده است. در این جستار با استفاده از مدل علمی شلایر ماخر آلمانی در هرمنوتیک مولف محور و روشمندی ایشان در فهم متون راهبر (متون مقدس دینی مثل نهج البلاغه) با به کارگیری پارادایم تاویل روان شناخت گرا به خوانش هرمنوتیکی و تحلیل علمی استراتژی صلح و سازش در سیره عملی علی (ع) پرداخته شده و به پرسش نسبت میان سیره ایشان و استراتژی صلح پاسخ می دهد. مدعا یا فرضیه این است که نسبت میان سیره عملی امام و استراتژی صلح نسبتی دو سویه است. بدین سان که براساس فکت های تاریخی، مقوله صلح و آشتی، نمود کاملا کاربردی و آشکارا در سیره نظری و عملی ایشان دارد. یافته های پژوهش نیز نشان از این دارد که در جغرافیای فکری امام علی (ع) اصالت با صلح و آشتی است؛ لذا سوق دادن جامعه به سوی امنیت و آرامش در شرایط اجتماعی بحران زا، مد نظر گفتمان علوی است. همچنین تاویل روان شناختگرای روحیه افکار امام، بیانگر شخصیت جامع الاضدادی وی است؛ او هم قهرمان صلح است و هم قهرمان جنگ، صلح می کند مادامی که صلاح جامعه مسلمین، امنیت، آرامش و عزت ایشان در آن باشد و جنگ می کند مادامی که محرز شود گفتمان صلح به سستی و رخوت و سازش ذلت بار گراییده است.

خوانش هرمنوتیکی، رویکرد مولف محور، سیره عملی، صلح طلبی، استراتژی