محمد اسلم رئیسی - دانشجوی دکترای فلسفه وکلام اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد فسا

شناخت شناسی یا نظریه شناخت یکی از شاخه های مهم فلسفی است که از دیرباز مورد توجه فیلسوفان شرق و غرب بوده است.ماهیت و منشا معرفت ، همواره از پرسش های اصلی معرفت شناسی بوده است. اهمیت موضوع موجب شده تا فلاسفه بزرگی چونکانت وابن سینا به این موضوع بپردازند . این مقاله با هدف بررسی نظام معرفت شناسی از دیدگاه ابن سینا وکانت تدوین شده است.در این مقاله به این پرسش پاسخ خواهیم داد که نظام معرفت شناسی از دیدگاه ابن سینا وکانت شامل چه مواردی می شودوچه حوزه هایی را در بر می گیرد .این مقاله به شیوه توصیفی و تحلیلی وبا استفاده از متون فلسفی وکلامی بدین نتیجه رسید کهکانت و ابن سینا در پذیرش اصل امکان معرفت به عنوان امری بدیهی و مسلم اشتراک نظر دارند و تبیین چگونگی حصول آن وموضعشان در باب منشا معرفت این دو متفکر را از یکدیگر فاصله می بخشد. حس، خیال و عقل، ابزار شناخت از نظر ابن سینا است،و مقولات حاسه و فاهمه نیز ابزار شناخت کانت می باشد. هر دو فیلسوف آغاز شناخت را با حس می دانند، ولی در ادامه شناخت،نظری مخالف همدیگر دارند. همچنین عقل فعال در فلسفه ابن سینا اهمیت بالایی دارد و به تناسب استفاده از آن عوالم مختلفیمورد شناخت واقع می گردد، ولی کانت با عاجز دانستن عقل در شناخت آن را کنار نهاده و شناخت را منحصر به عالم پدیدارها می نماید.

نظام معرفت شناسی، عقل، حس، شناخت، ابن سینا، کانت