زهرا مرتضوی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه گیلان،
امیررضا کریمی آذری - دانشیار و عضو هیئت علمی گروه معماری، دانشکده معماری و هنر، دانشگاه گیلان،
سیدرضا آزاده - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم جغرافیا و برنامه ریزی، دانشگاه اصفهان،

بسیاری از محققان قرن اخیر معتقدند ، در جریان رشد شتابان شهرنشینی، به دنبال تحولات در زمینه ی نظام اقتصادی، سیاسی و کمبود زمین در روند انبوه سازی مسکن و مجتمع های مسکونی، بی توجهی طراحان و معماران به کیفیت مجموعه های مسکونی را به همراه داشته است. که از پیامدهای آن، به وجود آمدن مجتمع هایی با تراکم بالای جمعیت و فاقد کیفیت مطلوب محیطی بوده، و موجب عدم رضایت ساکنین از وضعیت سکونت و محله خویش گردیده است. هدف از این پژوهش دستیابی به مولفه های کالبدی تاثیرگذار بر کیفیت مجتمع های مسکونی است که در این راستا از ساکنین مجتمع های مسکونی (پردیسان در شهر رشت و ارغوان در بندر انزلی) نظرسنجی شده، و میزان تاثیرگذاری هر عامل بر کیفیت محیط با استفاده از روش تحلیل عاملی در محیط نرم افزار SPSS مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج پژوهش به طور کلی نشان داد که در مجتمع های مسکونی، مورد شاخص عناصر طبیعی محیط نسبت به پنج شاخص دیگر از وضعیت بهتری برخوردار است. شاخص های سلامت محیطی و امنیت نیز در رتبه های دوم و سوم قرار دارند. شاخص محرمیت و حریم خصوصی در رتبه چهارم قرار گرفته است. شاخص پاسخگویی فعالیتی در رتبه پنجم و نهایتا شاخص آسایش و راحتی با نمره میانگین در رتبه ششم قرار دارد. نتایج تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که از بین شش شاخص موردمطالعه، شاخص های عناصر طبیعی محیط و آسایش و راحتی بیشترین تاثیرگذاری را بر کیفیت کالبدی محیط در مجتمع های مسکونی دارند.

کیفیت محیط، مجتمع مسکونی، تحلیل عاملی، رشت، بندر انزلی