امیرعلی کمالی راد - کارشناسی ارشد دانشگاه تهران
جعفر عبادی - دانشیار دانشگاه تهران

حامل های انرژی از جمله با اهمیت ترین کالایی هستند که عرضه و تقاضای آن در تمامی کشورها از جایگاه با اهمیتی برخوردار است. حامل های انرژی در ایران علی الخصوص بنزین، به دلایل گوناگون همواره مشمول یارانه زیادی بوده است. یارانه قیمتی همواره سبب مشکلاتی چندف از جمله مصرف نابهینه، آلودگی، قاچاق و ... شده است. از این رو همواره دولت ها درصدد بهینه سازی این یارانه و افزایش قیمت بوده اند، اما همواره به دلیل ثبات قیمت درطی یک دوره مشخص مجبور شده اند برای تعدیل قیمت از افزایش قیمت به صورت ناگهانی (شوک) استفاده کنند. در این مقاله سعی شده تا اثر شوک قیمت را به اقشار مختلف ایران به خصوص قشر تاثیرگذار (صدک های میانی) را مورد بررسی قرار دهد. در همین راستا به وسیله مدل سیستم تقاضا و داده های خام مرکز آمار از سال 1383 تا 1396 که به ازای هر خانوار، آمار مربوط به بودجه خانوار (AIDS) تقریبا ایده آل SUR آن موجود است به تخمین تقاضای بنزین پرداخته و ضمن تحلیل آمار توصیفی با روش های اقتصاد سنجی و مدل ضرایب مدل را تخمین زدیم. در انتها با استفاده از نتایج حاصل شده از تابع تقاضا و کشش های آن، با کمک معیارهای رفاهی به تاثیر افزایش 70% قیمت پرداخته می شود. نتیجه حاصل شده از این مقاله نشان (EV) و معادل (CV) تغییرات جبرانی دهنده آن است که افزایش قیمت به صورت ناگهانی (شوک) شبب می شود تغییرات رفاهی نامتوازنی بر صدک ها ایجاد شود که در صدک های میانی این اثر بیشتر از دیگر صدک ها است.

یارانه، بنزین، آزاد سازی قیمت، مدل AIDS، رفاه، شوک قیمت، صدک های درآمدی