پروانه صیاد امین - دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشکده کشاورزی، گر
پرویز احسان زاده - استادیار دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشکده کشاورزی، گروه زراعت و اصلاح ن

نیتروژن تاثیر انکارناپذیری بر کارکردهای فیزیولوژیک گیاهان از جمله کنجد (Sesamum indicum L.) می گذارد. به منظور مطالعه چگونگی تاثیر نیتروژن بر خصوصیات فتوسنتزی ژنوتیپ های مختلف کنجد، آزمایشی به صورت طرح کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه سطح نیتروژن و هفت ژنوتیپ در سه تکرار و طی پنج مرحله نموی اجرا گردید. در کلیه مراحل نموی، افزایش سطح کاربرد نیتروژن به طور معنی داری میزان فتوسنتز در واحد سطح برگ (A) و هدایت روزنه ای دی اکسیدکربن در برگ (gs) را افزایش ولی غلظت دی اکسیدکربن موجود در حفره زیر روزنه (ci) را کاهش داد. هم افزایش A ( از تقریبا 20 به 32 مایکرومول بر متر مربع در ثانیه) و gs (از تقریبا 1 به 2 مایکرومول بر متر مربع در ثانیه) و هم کاهش ci ( از تقریبا 200به 130 مایکرومول بر مول) احتمالا به علت افزایش آنزیم های فتوسنتزی نظیر ریبولوز بیس فسفات کربوکسیلاز تحت تاثیر نیتروژن و به دنبال آن، مصرف بیشتر د یاکسیدکربن موجود در حفره زیر روزنه و نیاز بیشتر اسیمیلاسیون برگ به ورود دی اکسیدکربن از طریق روزنه می باشد. به طور کلی بین ژنوتیپ ها، یکتا و اولتان از بهترین و اردستان از ضعیف ترین وضعیت فتوسنتزی برخوردار بودند. لذا، به نظر می رسد کشت دو ژنوتیپ یکتا و اولتان همراه با کاربرد 150 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار می تواند تاثیر قابل ملاحظه ای در افزایش توانایی تثبیت دی اکسیدکربن جو توسط این گیاه دانه روغنی داشته باشد.

کنجد، نیتروژن، ژنوتیپ، خصوصیات فتوسنتزی