نانسی بابایی - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن و عضو باشگا
حامد هادی - کارشناس ارشد زراعت پژوهشکده کشاورزی،پزشکی و صنعتی هسته ای
جهانفر دانشیان - استادیار پژوهش موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر
آیدین حمیدی - استادیار پژوهش موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال

در آزمایشگاه و مزرعه تاثیر آزوسپیریلیوم بر بذر آفتابگردان حاصل از شرایط کم آبی بررسی گردید. در آزمایشگاه به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی و ظهور گیاهچه در مزرعه به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا گردید. تیمارها عبارت از عامل تنش کم آبی (بذرهای تولید شده در شرایط آبیاری گیاهان مادری پس از مقادیر 60 (آبیاری مطلوب)، 120 (تنش متوسط)، 180 (تنش شدید) میلی متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A)، عامل رقم (لاکومکا، مستر، فوریت، سور، آرماویروسکی) و عامل باکتری (آزوسپیریلوم لیپوفروم و عدم تلقیح) بودند. نتایج نشان دادند که بذرهای حاصل از شرایط آبیاری مطلوب و تنش متوسط رقم لاکومکا بیشترین میزان طول، عرض و وزن بذر را داشتند و به ترتیب در شرایط تنش شدید 8، 32 و 67 درصد نسبت به آبیاری مطلوب کاهش یافت. قوه نامیه بذر هر یک از ارقام آزمایش 60 و 120 میلیمتر در تلقیح با آزوسپیریلوم لیپوفروم نسبت به عدم تلقیح افزایش نشان داد. تنش کم آبی تعداد گیاهچه غیر عادی، بذر پوسیده، بنیه و وزن گیاهچه را کاهش داد. جوانه زنی بذر شرایط مختلف رطوبتی ارقام آفتابگردان در تیمارهای تلقیح و عدم تلقیح تفاوتی وجود نداشت. تلقیح با باکتری، میزان گیاهچه عادی بذر شرایط تنش شدید را افزایش داد. تلقیح بذر شرایط تنش متوسط و شدید با آزوسپیریلوم، سرعت ظهور و بنیه گیاهچه را افزایش داد. گیاهان شرایط کم آبی در تیمارهای تلقیح و عدم تلقیح با باکتری ارتفاع بیشتری نسبت به شرایط آبیاری مطلوب داشتند. وزن خشک گیاه حاصل از بذر شرایط کم آبی متوسط و شدید تلقیح شده با آزوسپیریلوم لیپوفروم به ترتیب 7 و 14 درصد نسبت به آبیاری مطلوب بیشتر بود. بنابراین با توجه به تاثیر تنش خشکی، تلقیح بذرها با آزوسپیریلوم لیپوفروم ویژگیهای گیاهی بذرهای حاصل از شرایط تنش خشکی را نسبت به عدم تلقیح افزایش داد.

باکتری محرک رشد گیاه، بنیه گیاهچه، قطر ریشه، طول بذر، آزسپیریلیوم لیپوفروم