اعظم برزوئی - دانشجوی دکتری دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده کشاورزی و بورسیه پژوهشکده
مریم جهانی - دانشجوی دکتری دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده کشاورزی
احمد نظامی - عضو هیات علمی گروه زراعت و اصلاح نبات دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی م
مهدی عزیزی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی مشهد

به منظور بررسی تحمل به یخزدگی ارقام کلزا در شرایط کنترل شده آزمایشی در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، در قالب طرح کاملاً تصادفی و به صورت آزمایش اسپلیت پلات فاکتوریل با دو تکرار به اجرا درآمد. ترکیب ده رقم کلزا به نامهای لیکورد، الِیت، SLMO46، اکاپی، سیمبل، کالوِرت، اپُرا، ابِنیت، آلیس و زرفام به همراه پنج تیمار دمائی (0، 4- ، 8-، 12- و 16-درجۀ سانت یگراد) به صورت فاکتوریل در پلات های فرعی وتیمار خوسرمایی (خوسرمایی و عدم خوسرمایی) در پلات اصلی در نظر گرفته شدند. گیاهان تا مرحله 5-3 برگی در گلخانه رشد یافته و سپس گیاهان تیمار عدم خو سرمائی بلافاصله و گیاهان تیمار خوسرمائی پس از قرار گرفتن در شرایط خوسرمائی به مدت سه هفته، درفریزر ترموگرادیان در معرض تیمارهای دمائی قرار گرفتند. سه هفته بعد از زمان اعمال دماهای یخ زدگی، درصد بقاء، وزن خشک، عدد کلروفیلمتر، دمای کشنده 50 درصد گیاهان (LT50) ودمای کاهنده 50 درصد وزن خشک گیاهان (RDMT50) ثبت شد. رقم های کالورت، سیمبل و زرفام با 77، 76 و 75 درصد و رقم اپرا با 63 درصد به ترتیب بیشترین و کمترین درصد بقاء را دارا بودند. ارقام از لحاظ وزن خشک، LT 50، و سطح برگ سه هفته پس از بازیافت نیز با یکدیگر اختلاف معنیداری داشتند به طوری که اغلب صفات مورد بررسی از تیمار دمائی 8- درجه سانتی گراد به پائین کاهش معنیداری نسبت به شاهد عدم یخزدگی ( تیمار صفر درجه سانتیگراد) داشتند. تیمار خوسرمایی سبب بهبود در صد بقاء (34%)، LT50 (37%)، وزن خشک بوته (48%) و RDMT50 (80%) نسبت به تیمار خوسرمایی شد.

بقاء، خو سرمائی RDMT50 ،LT50