صالحه بهره مند - دانشجوکارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت
قاسم محمدی نژاد - عضو هیئت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان
عنایت الله توحیدب نژاد - عضو هیئت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان
حسن صبوری - عضو هیئت علمی دانشگاه گرگان

به منظور ارزیابی ژنوتیپ های مختلف کنجد تحت سطوح متفاوت کود روی، آزمایشی با استفاده از کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در تیرماه 1387 در شهرستان جیرفت اجرا گردید. سطوح مختلف کود روی به عنوان فاکتور اصلی در سه سطح(یک بار، دو بار و سه بار محلول پاشی) و ژنوتیپ های مختلف کنجد (شامل توده های مرکزی، شهر بابک، شیراز، دزفول، جیرفت، سیرجان، گرگان، اردستان، ارزوئیه) به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. نتایج صفات مورد مطالعه نشان داد که افزایش روی، ارتفاع، شاخص برداشت، تعداد کپسول در بوته و وزن هزار دانه را به طور معنی داری افزایش داد، صفات عملکرد دانه، تعداد دانه در کپسول، تعداد شاخه فرعی، عملکرد بیولوژیک و تعداد کپسول در شاخه اصلی اثر متقابل معنی داری نشان دادند. وجود اثر متقابل معنی دار در صفات مختلف به ویژه عملکرد و اجزای عملکرد بیان گر روند متفاوت ژنوتیپ ها در پاسخ به نیاز کودی روی می باشد، به طوری ارزوئیه به عنوان پر عملکرد ترین توده در سطح کودی دو بار محلول پاشی بیشترین عملکرد را نشان داد ولی ارقام پر عملکرد شیراز و جیرفت در سطح یک بار محلول پاشی واجب حد اکثر عملکرد گردید که به دلیل پتانسیل ژنتیکی مختلف نشان دهنده لزوم انجام آزمایش کودی برای هر ژنوتیپ به صورت جداگانه است. این در حالی است که حتی ژنوتیپ های کم عملکرد پاسخ یکسانی بر روند افزایش کود نداشته اند . بنابراین بهترین ژنوتیپ حاصل از آزمایش فوق توده های ارزوئیه ، شیراز و جیرفت و سطح کودی دو بار محلول پاشی برای توده ارزوئیه و سطح یک بار محلول پاشی برای توده های شیراز و جیرفت معرفی می گردد.

ژنوتیپ های مختلف کنجد ، روی ، عملکرد و اجزای عملکرد