مهدیه پارسائیان - دانشجوی دکتری اصلاح نباتات
آقافخر میرلوحی - عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان
قدرت الله سعیدی - عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان

کنجد یکی از مهمترین گیاهان دانه روغنی است و از زمانهای قدیم در آسیا که به لحاظ تنوع کنجد های زراعی غنی است، کشت می گردید. تنوع ژنتیکی 19 لاین کنجد انتخاب شده از نواحی اقلیمی مختلف ایران به همراه 5 لاین خارجی با استفاده از نشانگرهای مولکولی ISSR بررسی شد و ارتباط آن با تنوع جغرافیایی با استفاده از آزمون مانتل ارزیابی گردید. 13 آغازگر ISSR گزینش شده در این پژوهش 76/47 درصد چند شکلی را در لاین های کنجد ارزیابی شده، تعیین نمودند. شناسایی 23 باند منحصر بفرد در الگوی باندی آغازگرهای ISSR که امکان تمایز ژنوتیپ های اختصاص یافته را فراهم می کنند، تاکیدی بر پتانسیل بالای نشانگرهای ISSR در ارزیابی تنوع ژنتیکی در کنجد است. کاربرد جفت ژنوتیپ های 1-13 و 1-3 بیشترین ضرایب عدم تشابه را در تجزیه خوشه ای نشان دادند، به عنوان والدین تلاقی، طیف گسترده ای از هتروزیس را در جمعیتهای در حال تفرق به وجود می آورد. تجزیه به مؤلفه های اصلی، ارتباط فضایی بین ژنوتیپ ها را تشریح کرد و نمای سه بعدی ترسیم شده، گروهبندی بدست آمده در تجزیه خوشه ای را تائید نمود. بر اساس عدم توافق تنوع ژنتیکی و جغرافیایی بدست آمده در این پژوهش به نظر می رسد که انتخاب ژنوتیپها جهت اجرای برنامه های اصلاحی در کنجد بهتر است با استفاده از تنوع ژنتیکی صورت بگیرد.

تنوع ژنتیکی، کنجدزراعی، نشانگر های ISSR