الهام درخشان - دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات دانشگاه صنعتی اصفهان
علیرضا اخوان - کارشناس ارشد بیماری شناسی دانشگاه صنعتی اصفهان
آقافخر میرلوحی - استاد اصلاح نباتات دانشگاه صنعتی اصفهان
محمدمهدی مجیدی - استادیار اصلاح نباتات دانشگاه صنعتی اصفهان

یکی از مشکلات اساسی زراعت گلرنگ در منطقه اصفهان، بوته میری ناشی از پوسیدگی طوقه و ریشه می باشد. علائم این نوع بوته میری گلرنگ در ابتدا بصورت زردی برگها و پژمردگی بوته ظاهر شده و سپس گیاه دچار مرگ کامل می گردد. ریشه-ها در گیاه آلوده تغییر رنگ داده ودچار پوسیدگی می- شوند. در این تحقیق نمونه های مشکوک جمع آوری شده از مزارع گلرنگ در اصفهان مورد بررسی قرار گرفتند. ریشه و طوقه گیاهان آلوده بر روی محیط کشت سیب زمینی- دکستروز- آگار کشت شدند و ظروف کشت در 25 درجه سانتی گراد قرار گرفتند. خالصسازی جدایه ها بر اساس روش تک اسپور و کشت تک ریسه انجام شد و شناسایی بر اساس روشهای کلاسیک نشان داد که اکثر جدایه ها، متعلق به گونه Fusarium solani میباشد. جهت انجام آزمایشهای بیماری زایی، جدایه ها روی گندم اتوکلاو شده به مدت یک ماه پرورش داده شدند. همچنین پنج ژنوتیپ گلرنگ در گلخانه در خاک سترون کشت گردید. در مرحله چهار برگی، در کنار هر گیاه 10 عدد بذر گندم آلوده قرار داده شد. نتایج در طول سه هفته یادداشت برداری گردید و مرگ و میر گیاهان تلقیح شده بررسی شد. بیماری زا بودن جدایهها اثبات شد و جدایه های با توانایی ایجاد مرگ و میر شدیدتر جهت بکارگیری در مطالعات بعدی انتخاب گردید. با توجه به اینکه اطلاعات اندکی در رابطه با میزان تنوع و کنترل ژنتیکی مقاومت به این بیماری در ژرم پلاسم اهلی و وحشی گلرنگ وجود دارد، این پژوهش بعنوان مقدمه ای جهت ارزیابی ژنوتیپ های مقاوم به پوسیدگی فوزاریومی در برنامه های اصلاحی آینده گلرنگ انجام شد تا با بررسی تنوع ژنتیکی نسبت به صفت مقاومت به پوسیدگی فوزاریومی و انتخاب جهت تلاقی والدین مقاوم بین ژنوتیپ های وحشی و ارقام زراعی، امکان تولید لاین های مقاوم در برنامه های بعدی فراهم گردد.

گلرنگ، Fusarium solani ، بوته میری