رضوان قنبری موحد - استادیار، توسعه کشاورزی، گروه توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان
حوریه مرادی - استادیار، جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان

اکوتوریسم، که در حال حاضر سریع ترین شکل در حال رشد گردشگری جهان است، امروزه بیشتر از گذشته در بین کشورهای مختلف شیوع پیدا کرده است. اکوتوریسم نوعی گردشگری پایدار است که هدف از آن حفاظت از محیط زیست از طریق توسعه جوامع محلی است. جوامعی که زمانی صنعت بسیار کمی داشتند و سیستم های مدیریت غلط داشتند، اکنون با اشتغال افراد محلی توانسته اند شکوفا شوند. بنابراین اکوتوریسم مبتنی بر جامعه (CBE) به عنوان یک الگوی مناسب برای دستیابی به حفاظت و بهبود وضعیت معیشت جامعه های روستایی در نظر گرفته شده است. در این رویکرد ضابطه ای پذیرفته شده که بی توجه به آن، هیچ اصلی از اصول گردشگری پایدار تحقق نخواهد یافت و آن مشارکت جامعه محلی در تمامی فرآیندهای برنامه ریزی و فعالیت های گردشگری است. زیرا بر پایه این اصل، هیچکس برای حفظ یک منبع نمی تواند بهتر از مردمی که نزدیک آن زندگی می کنند عمل کند. یک روش مفید برای تشخیص اکوتوریسم جامعه محور مسئولانه، نزدیک شدن به آن از منظر توسعه است که اهداف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی را در نظر می گیرد و سوال می کند که چگونه اکوتوریسم می تواند نیازهای جامعه میزبان را از نظر بهبود استانداردهای زندگی هد در کوتاه مدت و هم بلند مدت برطرف کند. دستیابی به توسعه پایدار گردشگری از طریق اقدام های اکوتوریسم مبتنی بر جامعه، نیاز به ایجاد ظرفیت در جامعه برای درک اهمیت منابعی دارد که آنها در اختیار دارند. اکثر جوامع از پتانسیل بالقوه فرهنگی و منابع طبیعی خود آگاه نیستند. بنابراین این مطالعه از نظر چارچوب توانمندسازی به عنوان مکانیسم مناسب برای کمک به تجزیه و تحلیل تاثیرات اجتماعی، اقتصادی، روانشناختی و سیاسی اکوتوریسم بر جوامع محلی، اکوتوریسم جامعه محور را مورد بررسی قرار داده است.

اکوتوریسم، اکوتوریسم جامعه محور، جامعه های روستایی، توانمندسازی