سیامک فرجام - دانش آموخته دکترای تخصصی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز و مدرس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کردستان،سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی
عادل سی و سه مرده - دانشیار گروه زراعت، دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان
حمداله کاظمی اربط - استاد گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز
مهرداد یارنیا - استاد گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز
اسعد رخزادی - استادیار گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج

در این پژوهش اثر تنش خشکی و محلولپاشی اسید آسکوربیک و اسید سالیسیلیک بر صفات زراعی و فیزیولوژیک دو رقم نخود به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در بهار و تابستان سال1390 در منطقه سنندج بررسی شد. تنش خشکی در چهار سطح شامل شاهد (آبیاری کامل)، تنش در مرحله رویشی (از ابتدای شاخهدهی تا گلدهی)، تنش در مرحله زایشی (از گلدهی تا رسیدگی) و تنش در هر دو مرحله رویشی و زایشی بود. ارقام نخود شامل ILC482 و محلی کردستان به عنوان فاکتور فرعی اول و ترکیبات تنظیمکننده رشد شامل اسید آسکوربیک، اسید سالیسیلیک و آب معمولی (شاهد) به صورت محلولپاشی بهعنوان فاکتور فرعی دوم درنظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تنش خشکی سبب کاهش عملکرد دانه، وزن خشک بوته، وزن100دانه، محتوی نسبی آب برگ، پروتیین محلول برگ، کلروفیل a و b، کاروتنوییدها وکلروفیل کل گردید. رقم ILC482 از محتوای نسبی آب برگ بیشتر و رقم کردستان از وزن 100دانه بالاتری برخوردار بود. اسید آسکوربیک سبب افزایش وزن خشک بوته، کلروفیل a، کارتنوییدها و کلروفیل کل گردید. کاربرد اسید سالیسیلیک سبب افزایش کلروفیل b و پروتیین محلول برگ در شرایط تنش کامل گردید. وزن خشک بوته و محتوی نسبی آب برگ تحت تاثیر مواد تنظیم کننده رشد قرار نگرفتند. با توجه به نتایج این تحقیق رقم ILC482 از لحاظ عملکرد دانه نسبت به رقم کردستان برتری داشت و تحمل بیشتری به تنش خشکی نشان داد. اسید آسکوربیک در افزایش عملکرد دانه، وزن خشک بوته، رنگیزه های فتوسنتزی وحفظ محتوای آب برگ، نقش بیشتری را در آزمایش داشت.

پروتیین، عملکرد دانه، کارتنوییدها، کلروفیل، مواد تنظیم کننده رشد، نخود