حسن پرسا - کارشناس ارشد پژوهشی و پژوهشگر گروه بقولات پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد،
عبدالرضا باقری - استاد گروه بیوتکنولوژی و بهنژادی گیاهی دانشکده کشاورزی و عضو هییت علمی پیوسته گروه بقولات پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد
علی گنجعلی - دانشیار گروه زیستشناسی دانشکده علوم و عضو هییت علمی پیوسته گروه بقولات پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد،
محمد عابد - دانشآموخته مهندسی کشاورزی، کارشناسیارشد رشته زراعت، نیشابور

به منظور بررسی خصوصیات مورفوفنولوژیک، فیزیولوژیک و عملکردی ژنوتیپهای امیدبخش متحمل به خشکی نخود (Cicer arietinum L.) در شرایط آبیاری تکمیلی، آزمایشی در نیشابور در سال زراعی1389-1390 اجرا شد. در این آزمایش، پنج ژنوتیپ امیدبخش حاصل آزمایشات گذشته MCC80)، MCC352، MCC392 ، MCC537 و (MCC696 و دو ژنوتیپ تجاری به عنوان شاهد ILC482) و کرج(12-60-31 در شرایط آبیاری تکمیلی (آبیاری در زمان کاشت و نیز مرحله گلدهی ) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. بر اساس نتایج، تنوع قابل ملاحظه ای میان ژنوتیپها از نظر تعداد روز از کاشت تا سبزشدن، گلدهی و غلاف دهی، ارتفاع بوته و تعداد شاخه در بوته، شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول و سرعت رشد نسبی، اجزای عملکرد دانه و عملکرد دانه وجود داشت؛ بهطوری که تفاوتهای معنیداری برای این صفات در میان ژنوتیپها مشاهده شد. ژنوتیپ MCC80 با 970کیلوگرم در هکتار از بیشترین عملکرد دانه برخوردار بود که بیش از دو برابر عملکرد دانه در شرایط دیم و حدود 75درصد عملکرد دانه نسبت به شرایط آبی در منطقه میباشد. این ژنوتیپ، کمترین تعداد روز تا گلدهی و غلافدهی و بیشترین تعداد غلاف در بوته را نیز دارا بود؛ اما عملکرد دانه ژنوتیپ های شاهد کرج324) 31-60-12کیلوگرم در هکتار) و 320) ILC482کیلوگرم در هکتار) ، از متوسط عملکرد دانه نخود در شرایط دیم منطقه نیز کمتر بود. بنابراین میتوان ضمن تکرار چنین آزمایشاتی، گزینه کشت ژنوتیپ هایی ازجمله MCC392، MCC352 و به ویژه MCC80 را همراه با آبیاری تکمیلی در زمان کاشت و هنگام گلدهی در این منطقه، به عنوان ژنوتیپهای امیدبخش متحمل به خشکی درنظرگرفت.

تعداد غلاف در بوته، سرعت رشد محصول، سرعت رشد نسبی، شاخص سطح برگ، شاخه های اولیه و ثانویه، گلدهی