هادی خاوری - گروه زراعت، واحد خرمآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرمآباد، ایران
قدرت اله شاکرمی - گروه زراعت، واحد خرمآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرمآباد، ایران،

امروزه مصرف نامتعادل کودهای شیمیایی یکی از مهمترین عوامل آلودگیهای زیست محیطی و محدودکننده رشد و عملکرد گیاهان زراعی است. در این راستا استفاده از پتانسیل حمایتی ریزجانداران خاکزی در جهت بهبود حاصلخیزی خاک و تولید پایدار محصولات کشاورزی، طی سالهای اخیر مورد توجه قرار گرفته است. این آزمایش با هدف بررسی اثر کودهای زیستی بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام لوبیاقرمز، به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 1395 در منطقه بیرانشهر لرستان اجرا شد. عوامل شامل تلقیح ( با گونه های (Glomus etunicatum, G. Intraradices, G. mossea در دو سطح (تلقیح و بدون تلقیح)، مایه زنی (با (Azotobacter chroococcum Strain 15 در دو سطح (مایه زنی و عدم مایه زنی) و ارقام لوبیاقرمز (توده بیرانشهر، ارقام اختر و گلی) بودند. نتایج نشان داد که اثر ازتوباکتر و میکوریزا بر تعداد غلاف در بوته، وزن100دانه، شاخص برداشت و همچنین اثر دو جانبه میکوریزا و رقم، بر تعداد دانه در غلاف، وزن100دانه، عملکرد زیستتوده و شاخص برداشت ارقام لوبیا معنیدار و افزایشی بود. مایهزنی ازتوباکتر و تلقیح میکوریزا عملکرد دانه را به ترتیب 12/4 و 24/5 درصد نسبت به شاهد افزایش دادند. بیشترین عملکرد دانه در رقم گلی به دست آمد که نسبت به رقم اختر و توده بیرانشهر به ترتیب 45/2 و 51/1درصد افزایش داشت. یافته های آزمایش نشان داد که همیاری قارچ میکوریزا و ازتوباکتر، دارای اثر افزایشی بر عملکرد گیاه لوبیا است و میتوان در جهت تولید پایدار این محصول در نظامهای زراعی بومسازگار درنظرگرفته شوند.

تولید پایدار، حاصلخیزی خاک، کودهای زیستی، همیاری